Słowo dnia: Pieten

Flamandzki (a także holenderski) Święty Mikołaj to Sinterklaas, a jego pomocnicy to Pieten. Kiedyś popularny był przede wszystkim Zwarte Piet, ale w minionych latach to się zmieniło.

We Flandrii, a więc w północnej, niderlandzkojęzycznej części Belgii, tutejszy Święty Mikołaj, czyli Sinterklaas, odwiedza dzieci 6 grudnia. W Holandii, gdzie święto to obchodzone jest z większym rozmachem, kulminacją tego święta jest 5 grudnia (Pakjesavond). Dzieci z okazji tego święta wystawiają buty (schoen zetten), do których Święty Mikołaj wkłada prezenty (cadeautjes). Popularnym przysmakiem w tym czasie jest speculoos. 

Sinterklaas przybywa do Belgii już kilka tygodni przed 6 grudnia, mniej więcej w połowie listopada. Zgodnie z tradycją przypływa w pierwszą sobotę po 11 listopada łodzią do Antwerpii.

Kiedyś pomocnik Sinterklaasa nazywany był Zwarte Piet (Czarny Piotruś). Osoby przebierające się za Zwarte Piet miały twarz wymalowaną na czarno, długie kręcone włosy, wydatne usta i wielkie okrągłe kolczyki w uszach.

Wedle krytyków taka postać Zwarte Piet ma dyskryminujący, nawet rasistowski charakter. Wyglądem tradycyjny Zwarte Piet nawiązuje bowiem do dawnych czarnoskórych niewolników. Także fakt, że ma „białego szefa” (Sinterklaas), a sam zachowuje się mało rozsądnie jedynie utwierdza szkodliwe stereotypy i wychowuje dzieci w rasistowskim duchu - uważają krytycy.

Postać Zwarte Pieta stała się więc w minionych latach kontrowersyjna, a w sąsiedniej Holandii debata na ten temat (tzw. zwartepietendebat) była bardzo zażarta. Także w Belgii dyskutowano na ten temat i obecnie tradycyjny Zwarte Piet nie jest już tak powszechny jak choćby dwie dekady temu.

Święty Mikołaj nadal ma pomocników i nadal są oni nazywani Pietami, ale ich wygląd w mniejszym lub większym stopniu się zmienił. Popularny jest np. Roetpiet lub Roetveegpiet (czyli Piet wymazany sadzą, bo roet to sadza) albo Talentenpiet, czyli Piet posiadający jakiś szczególny talent i nawiązujący wglądem właśnie do tego talentu.

Więcej słów dnia

5.12.2024 Niedziela.BE // fot. Lea Rae / Shutterstock.com

(łk)