Temat tygodnia: Cztery lata zaciskania pasa? Nowy rząd chce ciąć wydatki i oszczędzać

Prawdopodobny szef nowego belgijskiego rządu, Bart De Wever, zamierza ograniczyć belgijski deficyt budżetowy o 28 mld euro - poinformował flamandzki dziennik ekonomiczny „De Tijd”.

Na początku czerwca w Belgii odbyły się wybory parlamentarne, połączone z wyborami regionalnymi i do Parlamentu Europejskiego. Na szczeblu federalnym, czyli ogólnokrajowym, najlepszy wynik uzyskało N-VA, ugrupowanie umiarkowanych flamandzkich nacjonalistów.

I to właśnie lider N-VA, obecny burmistrz Antwerpii Bart De Wever, jest głównym kandydatem do objęcia funkcji premiera. Obecnie na czele rządu stoi wciąż Alexander De Croo, ale jest to rząd w stanie dymisji, jedynie administrujący krajem do czasu powstania nowego gabinetu.

Belgią od dekad rządzą koalicje, czasem składające się z bardzo wielu partii, i nie inaczej ma być teraz. N-VA nie ma większości w drugiej izbie parlamentu (Kamer), więc De Wever musiał przekonać do współpracy potencjalnych koalicjantów.

Już od kilku tygodni trwają rozmowy pomiędzy politykami N-VA a liderami flamandzkich chadeków z CD&V i flamandzkich socjaldemokratów z Vooruit. W rozmowach uczestniczą także dwie partie frankofońskie, które w niedawnych wyborach osiągnęły dobre wyniki: liberalne MR i chadeckie Les Engagés (Zaangażowani).

Jest więc prawdopodobne, że przez następne cztery lata Belgią rządzić będzie pięciopartyjna koalicja, zdominowana przez prawicę i liberałów (tylko jedna partia, Vooruit, ma lewicowy profil).

W minioną środę De Wever spotkał się z królem Filipem i zrelacjonował mu dotychczasowe ustalenia koalicyjne. Na tydzień od 4 do 11 sierpnia zaplanowano „przerwę urlopową”, ale po niej rozmowy mają przyspieszyć.

Jednym z głównych zadań nowej koalicji będzie przygotowanie budżetu z planami poważnych reform, mających uzdrowić belgijskie finanse publiczne. Domaga się tego między innymi Komisja Europejska, która od lat krytykuje Belgię za zbyt wysoki deficyt budżetowy i zbyt wielki dług publiczny.

Prawicowo-liberalny profil potencjalnego nowego rządu pozwala przypuszczać, że zadanie cięć budżetowych i reformy finansów publicznych nowi rządzący potraktują poważnie. Według dziennika „De Tijd” De Wever chce, by w tej czteroletniej kadencji deficyt zmniejszył się o 28 mld euro.

Połowę tej kwoty lider N-VA chce uzyskać poprzez cięcia wydatków i podwyższenie niektórych podatków. Druga połowa ma pochodzić z wyhamowania wzrostu niektórych stałych wydatków oraz z dodatkowych wpływów budżetowych, będących skutkiem planowanych reform.

Najprawdopodobniej konieczne będzie jeszcze większe ograniczenie wydatków na niektóre cele, bo nowy rząd będzie chciał w końcu wypełnić normę NATO dotyczącą wydatków na armię. Zakłada ona, że na wojsko przeznaczyć trzeba co najmniej 2% PKB.

W tym roku wydatki Belgii na obronność wyniosą jednak tylko 1,3% PKB. To jeden z najgorszych wyników w całym NATO. W czasach, gdy na wschodzie kontynentu trwa brutalna wojna, a zagrożenie ze strony Rosji jest duże, lekceważenie kwestii zbrojeń jest niedopuszczalne - uważa wielu ekspertów. Nowy rząd będzie więc pod dużą presją wypełnienia normy NATO.

Na razie szczegółowe plany dotyczące cięć wydatków i podwyżek podatków nie są znane - bo zapewne jeszcze ich nie ma. Osiągnięcie kompromisu w tej sprawie pomiędzy pięcioma ugrupowaniami nie będzie łatwe. Liberałowie patrzą na tę kwestię inaczej niż socjaldemokraci. Także z flamandzkiej perspektywy wygląda to inaczej niż z walońskiej.

Podejrzewa się jednak, że nowi rządzący będą musieli podjąć np. bolesne decyzje dotyczące wyhamowania tempa wzrostu wydatków choćby na ochronę zdrowia. Cięcia mogą też dotknąć politykę społeczną, bo wydatki socjalne, np. na różnorakie zasiłki i dodatki, są w Belgii wysokie. N-VA chciałoby na przykład zmniejszyć wysokość zasiłku dla bezrobotnych dla osób, które już od dawna z niego korzystają.

Zadanie stojące przed nowym rządem - którego jeszcze nie ma… - nie będzie więc łatwe. Z najnowszej analizy sporządzonej przez ministerialnych analityków wynika, że jeśli polityka budżetowa się nie zmieni, to w 2029 r. belgijski deficyt budżetowy wyniesie 46,6 mld euro. To aż 6,5% belgijskiego PKB.

Wysoki od lat deficyt budżetowy Belgii przekłada się też na wielki dług państwowy. Już teraz jest ono na poziomie około 107% PKB, a jeśli nic się nie zmieni, to w 2029 r. osiągnie poziom 119%.

Reformy i cięcia wydatków są więc konieczne, przekonują ekonomiści oraz przyszli rządzący - nawet jeśli dla wielu mieszkańców Belgii mogą się one okazać bolesne. W długoterminowej perspektywie uzdrowienie finansów publicznych powinno jednak pomóc belgijskiej gospodarce i zapewnić dobrobyt także kolejnym pokoleniom, przekonują zwolennicy zdecydowanych reform.

Król Filip niedawno przedłużył misję De Wevera, negocjującego powołanie nowego rządu, o kolejne tygodnie, do 19 sierpnia. Szef N-VA ma nadzieję, że nowy gabinet powstanie przed 20 września - bo do tego czasu Belgia musi przedstawić Komisji Europejskiej zarys programu uzdrowienia finansów publicznych.

29.07.2024 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)