Ta wiadomość poruszyła miliony katolików na całym świecie: w Poniedziałek Wielkanocny papież Franciszek „odszedł do Domu Ojca”. W najbliższą sobotę odbędzie się jego pogrzeb, a na początku maja - konklawe.

Zgodnie z kościelnym prawem, konklawe musi się rozpocząć 15-20 dni po śmierci papieża. Papież Franciszek zmarł 21 kwietnia, więc konklawe rozpocznie się najwcześniej 5 maja, a najpóźniej 10 maja.

Jedynie kardynałowie, którzy nie ukończyli jeszcze 80. roku życia, mogą uczestniczyć w wyborze nowego papieża. Obecnie takich kardynałów jest 135.

Najwięcej z nich jest z Europy (53), z czego aż 17 to Włosi. Azja ma 23 kardynałów-elektorów, Afryka 18, Ameryka Południowa 17, Ameryka Północna 16, zaś Ameryka Środkowa i Oceania po 4.

Polskich kardynałów z prawem udziału w zbliżającym się konklawe jest czterech, a belgijskich - dwóch. Kardynałami-elektorami z Belgii są Jozef De Kesel oraz Dominique Mathieu.

Jozef De Kesel ma 77 lat i jest emerytowanym arcybiskupem Brukseli i Mechelen. Kardynałem został w 2016 r. i znany jest z dosyć progresywnych poglądów, bliskich Franciszkowi.

Dominique Mathieu ma 61 lat, a kardynałem został w ubiegłym roku. Jest franciszkaninem i misjonarzem w krajach muzułmańskich. Od 2021 r. jest arcybiskupem Teheranu. Nominacja Mathieu na kardynała wpisywała się w wizję „Kościoła peryferii” Franciszka. Zmarły papież bardzo cenił duchownych głoszących Słowo Boże w odległych miejscach świata, często zdominowanych przez inne religie, „trudnych” i biednych.

Obaj belgijscy kardynałowie nie są wymieniani wśród poważnych kandydatów na nowego papieża. De Kesel jest już emerytem, a Mathieu nie ma doświadczenia w Kurii Rzymskiej i dla wielu innych kardynałów jest postacią anonimową lub mało znaną.

22.04.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Jeśli chcemy komuś życzyć radosnej, wesołej Wielkanocy, to w języku niderlandzkim powiemy „Vrolijk Pasen!”. Bardziej tradycyjną, religijną alternatywą jest życzenie „Zalig Pasen”, czyli błogosławionej Wielkanocy.

Ogólne określenie Wielkanocy to w języku niderlandzkim (używanym poza Holandią także w północnej części Belgii, czyli we Flandrii) Pasen. Dla chrześcijan to jedno z najważniejszych świąt roku.

Niedziela Wielkanocna to w niderlandzkim Eerste Paasdag (pierwszy dzień Świąt Wielkanocnych), a Poniedziałek Wielkanocy - Tweede Paasdag (drugi dzień Świąt Wielkanocnych).

Wymowę słowa Pasen usłyszymy między innymi TUTAJ, a wyrażenia „Zalig Pasen!” TUTAJ.

Wielki Tydzień, poprzedzający Wielkanoc, to w niderlandzkim de Goede Week (Dobry Tydzień) lub Paasweek. Najważniejsze są trzy ostatnie dni Wielkiego Tygodnia: Wielki Czwartek (w niderlandzkim Witte Donderdag, czyli Biały Czwartek), Wielki Piątek (Goede Vrijdag, czyli Dobry Piątek) oraz Wielka Sobota (Paaszaterdag albo Stille Zaterdag, czyli Cicha Sobota).

Chrześcijanie świętują w Wielkanoc zmartwychwstanie Jezusa (opstanding, herrijzenis albo verrijzenis van Jezus). Według chrześcijan Poncjusz Piłat (Pontius Pilatus) skazał Jezusa na śmierć przez ukrzyżowanie (kruisiging), a trzeciego dnia po śmierci Chrystus zmartwychwstał.

Obecnie dla wielu mieszkańców Belgii Wielkanoc ma bardziej świecki charakter. Wśród popularnych tradycji jest uroczyste śniadanie wielkanocne (Paasontbijt) lub obiad, z jajkami i np. słodkim chlebem wielkanocnym paasbrood. Dekoracje wielkanocne to paasversiering, a koszyczek wielkanocny to paasmandje.

Popularną tradycją jest też szukanie jajek (paaseieren, często czekoladowych) przez dzieci, ukrytych w domu lub ogrodzie właśnie przez wielkanocnego zajączka (paashaas).

Oprócz „Zalig Pasen” (samo słowo zalig to właśnie błogosławiony, błogosławione itp.) i „Vrolijk Pasen” można też składać życzenia wielkanocne używając innych wyrażeń. „Fijne Paasdagen!” lub „Prettige paasdagen!” to życzenia udanych, przyjemnych dni Świąt Wielkanocnych.

Można też powiedzieć np. „Geniet van Pasen!” (Ciesz się Wielkanocą! Baw się dobrze w Wielkanoc! Słowo „geniet” to trochę odpowiednik angielskiego „enjoy”). Wyrażenie „Hele fijne Pasen gewenst” to życzenia bardzo udanej Wielkanocy, a zdanie „Ik wens je een vrolijk, warm en liefdevol Pasen” oznacza, że „życzę Ci wesołej, ciepłej i pełnej miłości Wielkanocy”.

Więcej słów dnia

20.04.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Wielkanoc to w języku niderlandzkim Pasen, a sobota to zaterdag. Słowo Paaszaterdag przetłumaczyć zatem można jako Sobotę Wielkanocną.

W języku polskim ten dzień określamy też jako Wielką Sobotę. Niderlandzkim odpowiednikiem tego wyrażenia jest Stille Zaterdag. Dosłownie to Cicha (Spokojna) Sobota.

Słowo stille (lub stil) oznacza bowiem w języku niderlandzkim (używanym poza Holandią także w północnej części Belgii, czyli we Flandrii) cichy, spokojny. Silte to z kolei cisza.

Wymowa słowa Pasen TUTAJ, a słowa zaterdag TUTAJ.

Paaszaterdag następuje po Wielkim Piątku (Goede Vrijdag), a po niej mamy Wielkanoc (Pasen). Sobota w Wielkim Tygodniu (Goede Week, Paasweek) jest stille (cicha), bo według tradycji Jezus leżał wtedy w grobie, a apostołowie i bliscy Chrystusa byli pogrążeni w zamyśle, refleksji i smutku.

Dla chrześcijan jest to zatem dzień zadumy, następujący już po ukrzyżowaniu (kruisiging) Jezusa, ale przed jego zmartwychwstaniem (opstanding). Wierni wspominają mękę Jezusa (het lijden van Jezus) i jego złożenie do grobu (de graflegging), ale jednocześnie czekają już na niedzielne Święto Zmartwychwstania.

W Polsce popularny jest tego dnia zwyczaj święcenia pokarmów. Święconka przynoszona jest do kościołów np. w wiklinowych, zdobionych koszyczkach. W języku niderlandzkim taki koszyczek wielkanocny określa się jako paasmandje.

W kościołach katolickich w Paaszaterdag nie odprawia się za dnia mszy świętej i nie rozdaje się eucharystii. Dopiero wieczorem odprawiana jest msza Wigilii Paschalnej (Paaswake).

Więcej słów dnia

19.04.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

W okresie wielkanocnym kupujemy i zjadamy więcej jajek. W tym roku w Unii Europejskiej zapłacimy za nie więcej niż rok temu.

Jak poinformowało unijne biuro statystyczne Eurostat, w marcu 2025 r. średnia cena jajek w skali całej Unii Europejskiej była o 6,7% wyższa niż w marcu roku ubiegłego.

W niektórych państwach UE jajka w ciągu roku podrożały nawet o kilkadziesiąt procent. Rekordzistą pod tym względem są Czechy. W tym kraju za jajka w marcu tego roku płacono aż o 46% więcej niż rok wcześniej!

Na Słowacji jajka podrożały w ciągu roku o prawie 30%, a na Węgrzech o 26%. W Danii wzrost cen jajek wyniósł 18%, a na piątym miejscu w tym zestawieniu znalazła się Polska, gdzie jajka w ciągu dwunastu miesięcy podrożały o 13,5%.

W Belgii wzrost cen tego produktu był dużo mniejszy. Z danych Eurostatu wynika, że w marcu tego roku za jajka płacono w kraju ze stolicą w Brukseli o 4,3% więcej niż rok wcześniej.

Są też kraje UE, w których jajka potaniały, choć tylko w dwóch państwach Wspólnoty spadek ten był większy niż 2% w skali roku. W Holandii za jajka płacono w marcu tego roku o 3,6% mniej niż rok wcześniej, a w Luksemburgu o 2,3% mniej.

21.04.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)