Serwis www.niedziela.be używa plików Cookies. Korzystając z serwisu bez zmiany ustawień przeglądarki wyrażasz zgodę na ich użycie. Aby poznać rodzaje plików cookie, cel ich użycia oraz sposób ich wyłączenia przeczytaj Politykę prywatności

Headlines:
Belgia: Samotność - oni doświadczają jej najczęściej
Belgijski uniwersytet awansował w światowym rankingu
Belgia: Nadmorskie miejscowości edukują turystów. „W 10 językach”
Belgia: Pojazdy służbowe emitują mniej CO₂
Belgia, Bruksela: Rośnie konsumpcja gazu rozweselającego
Niemcy: Parlament przedłuża misję Bundeswehry w Bośni
Belgia: Coraz więcej chorób rozprzestrzenia się przez klimatyzację!
Słowo dnia: Strand
PRACA W BELGII: Szukasz pracy? Znajdziesz na www.NIEDZIELA.BE (sobota 28 czerwiec 2025, www.PRACA.BE)
Belgia: „Jesteśmy szczęśliwi”. Choć nie wszyscy…
Lukasz

Lukasz

Website URL:

Słowo dnia: Prijsstijging

Stijging to wzrost, a prijs to cena. Słowo prijsstijging oznacza zatem wzrost cen, czyli mówiąc inaczej inflację.

W języku niderlandzkim, używanym poza Holandią także w północnej części Belgii (czyli we Flandrii), inflację określa się słowem inflatie. W Belgii określa się też to zjawisko słowem consumptieprijsindex, oznaczającym indeks cen konsumpcyjnych.

Inflatie jest wyrazem rodzaju żeńskiego, a zatem łączy się z rodzajnikiem określonym de. Mówimy więc de inflatie. Także prijsstijging jest rodzaju żeńskiego, więc mamy de prijsstijging. Wymowę słowa inflatie można usłyszeć między innymi TUTAJ, a słowa prijsstijging TUTAJ

W okresie od końca 2021 r. do końca 2023 r. inflacja w Belgii była bardzo wysoka. Często zatem słyszeliśmy o „hoge inflatie” (wysokiej inflacji”) oraz o tym, że „de inflatie stijgt” (inflacja rośnie). Niska inflacja to lage inflatie, a zdanie inflacja spada to „de inflatie daalt”. Niskie ceny to lage prijzen

W czasach kryzysu inflacyjnego istotna jest dobra polityka monetarna (monetaire politiek). W strefie euro za politykę monetarną odpowiada Europejski Bank Centralny (De Europese Centrale Bank).

Kiedy inflacja jest wysoka, banki centralne przeważnie podnoszą stopy procentowe (de rente verhogen). Stopa procentowa to potocznie de rente albo de rentevoet (bardziej oficjalne i techniczne określenie).

Ogólnie rzecz biorąc można powiedzieć, że „inflatie beïnvloedt de prijzen van dagelijkse producten”, czyli, że inflacja wpływa na ceny produktów codziennego użytku. Niewielka inflacja (een lichte inflatie) to coś normalnego w rozwijającej się gospodarce, ale jeśli wynosi więcej niż 3% czy 4% to w opinii wielu ekspertów jest już problematyczna.

Wysoka inflacja, nie idąca w parze ze wzrostem płac, przekłada się na spadek siły nabywczej gospodarstw domowych. Siła nabywcza to języku niderlandzkim koopkracht. Utrata siły nabywczej przez inflację to zatem koopkrachtverlies door inflatie.

Więcej słów dnia


23.06.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Belgia: Co 10. morderstwo... „niezauważone”? Z tego powodu

W Belgii brakuje patologów sądowych. W efekcie przeprowadza się mało sekcji zwłok i wiele morderstw nie jest w ogóle „zauważanych” przez system - alarmują eksperci.

- Kiedyś byliśmy wzywani do wszystkich przypadków śmierci z użyciem przemocy, z wyjątkiem wypadków drogowych - powiedział programowi „RTL Info” Philippe Boxho, jeden z najbardziej doświadczonych patologów sądowych w Belgii.

- Teraz wzywa się nas tylko wtedy, gdy policja uzna, że sytuacja jest „podejrzana”. Co jednak wydaje się policjantom podejrzane, nie zawsze jest podejrzane z medycznego punktu widzenia. I odwrotnie - dodał Boxho.

W efekcie wiele przypadków zgonów, które z medycznego punktu widzenia byłyby podejrzane, nie jest w ogóle badanych przez patologów sądowych. Część morderstw popełnianych w Belgii w ogóle zatem nie jest klasyfikowanych jako morderstwa. Może to dotyczyć nawet co dziesiątego lub co siódmego zabójstwa, wynika z szacunków.

Obecnie w Belgii jest tylko 21 patologów sądowych. To o połowę mniej niż ćwierć wieku temu, poinformował dziennik „Het Laatste Nieuws”. Sekcja zwłok przeprowadzana jest tylko w przypadku 1% zgonów. Unia Europejska zaleca, by wskaźnik ten był 10-krotnie wyższy…

Ministerstwo sprawiedliwości obiecuje, że w nadchodzących latach zwiększy liczbę patologów sądowych i otwarte zostaną nowe centra, w których przeprowadzane będą sekcje zwłok. Obecnie są tylko dwa takie ośrodki, w ciągu najbliższych trzech lat powstać mają dwa kolejne, a docelowo ma być ich sześć.


23.06.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

 

  • Published in Belgia
  • 0

Słowo dnia: Contactgegevens

Dzięki nim wiemy, jak się z kimś skontaktować. Contactgegevens to w języku niderlandzkim dane kontaktowe.

Samo słowo contact, jak łatwo przewidzieć, oznacza kontakt. Gegevens to z kolei dane. Dane kontaktowe są danymi osobowymi (persoonlijke gegevens, persoonsgegevens).

Najczęściej podawane contactgegevens to imię (voornaam), nazwisko (achternaam), adresgegevens (dane adresowe), numer telefonu (telefoonnummer) i adres e-mail (e-mailadres).

Wymowę słowa contactgegevens usłyszymy między innymi TUTAJ, a słowa persoonsgegevens TUTAJ

Oprócz danych kontaktowych są też inne dane, o które nieraz jesteśmy proszeni, np. w urzędach, instytucjach finansowych czy przy wypełnianiu różnych formularzy (formulier invullen). Dane bankowe to na przykład bankgegevens, dane podatkowe - belastinggegevens, a data urodzenia - geboortedatum.

W kontekście biznesowym natkniemy się też na dane firmy (bedrijfsgegevens) i dane klienta (klantgegevens), a w kontekście medycznym np. na dane pacjenta (patiëntengegevens) i dane medyczne (medische gegevens).

Tego rodzaju dane są poufne (vertrouwelijk), ale jeśli dojdzie do datalek (wycieku danych), to mogą trafić w niepowołane ręce. Słowo data, zapożyczone z języka angielskiego, to inne określenie danych, używane często w kontekście informatycznym i technicznym. Data analyse to np. analiza danych.

Słowem gegevensbecherming określamy ochronę danych, słowem gegevensbeveiliging - zabezpieczanie danych, a słowem privacybescherming - ochronę prywatności (np. w Internecie).

W Belgii urzędem odpowiedzialnym za kwestie związane z ochroną danych i ochroną prywatności jest urząd Gegevensbeschermingsautoriteit (GBA). To długie słowo składa się z trzech członów: gegevens (dane), bescherming (ochrona) oraz autoriteit (urząd, instytucja nadzorcza).

Dane można wypełniać (invullen), wprowadzać (invoeren), przetwarzać (verwerken), gromadzić (verzamelen), aktualizować (bijwerken) oraz usuwać (verwijderen, wissen).

Więcej słów dnia


20.06.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Słowa dnia: Lage prijzen

Kto ich nie lubi? Lage prijzen to w języku niderlandzkim niskie ceny. Ze słowem prijs należy jednak uważać, bo ma też drugie, inne znaczenie.

Słowo prijs może również oznaczać nagrodę. „Hij won een leuke prijs” przetłumaczymy więc jako „on wygrał fajną nagrodę”. Nagroda główna to een hoofdprijs, a nagroda pocieszenia to een troostprijs.

W handlowym kontekście prijs to jednak cena. Cenę można podnieść (de prijs verhogen) lub obniżyć (de prijs verlagen). Mamy wtedy prijsstijging (wzrost ceny) albo prijsdaling (spadek ceny). Stała cena to een vaste prijs, a różnica w cenach to een prijsverschil.

Klienci uwielbiają lage prijzen, czyli niskie ceny. Przeciwieństwem są hoge prijzen, czyli wysokie ceny. Produkty z niską ceną są goedkoop, czyli tanie, a te z wysoką ceną są duur, czyli drogie. Niska cena (w liczbie pojedynczej) to een lage prijs.

Wymowę słowa prijs usłyszymy TUTAJ, a przymiotnika laag TUTAJ.

Niektóre sklepy promują się hasłami typu „altijd lage prijzen” (zawsze niskie ceny), „extra lage prijzen” (bardzo niskie ceny), „lage prijzen gegarandeerd” (gwarantowane niskie ceny) albo „lage prijzen en hoge kwaliteit” (niskie ceny i wysoka jakość). W rzeczywistości z tymi niskimi cenami i wysoką jakością różnie to jednak bywa…

Najniższa cena to de laagste prijs, a najwyższa cena to de hoogste prijs. Cena minimalna to een minimumprijs, a cena maksymalna to een maximumprijs.

Jeśli coś ma „een belachelijk hoge prijs”, to cena jest absurdalnie wysoka, a jeśli coś jest warte swojej ceny, to „is zijn prijs waard”. Za wszelką cenę to w języku niderlandzkim „tegen elke prijs”.

Więcej słów dnia


19.06.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Subscribe to this RSS feed