Rosną w lasach i na łąkach, są też składnikiem wielu dań. Paddenstoelen to po niderlandzku grzyby.

Jeden grzyb to paddenstoel. Jest to rzeczownik rodzaju męskiego, więc łączy się z rodzajnikiem określonym de (mamy więc de paddenstoel). Liczba mnoga, czyli grzyby, to wspomniane paddenstoelen.

Częstym błędem jest zapisywanie tego słowa bez „n” w środku, bo w wymowie przeważnie niezbyt go słychać. Zapis „paddestoel” nie jest jednak poprawny i piszemy paddenstoel. Wymowę tego słowa znajdziemy między innymi TUTAJ.

Fachowe, biologiczne określenie grzybów to w niderlandzkim schimmels lub zwammen (albo jeszcze bardziej naukowo Fungi). W języku potocznym używa się jednak słowa paddenstoel. Schimmel to z kolei w języku potocznym przeważnie pleśń.

Grzyby mogą być jadalne (eetbare paddenstoelen) i trujące (giftige paddenstoelen). Grzyby halucynogenne to z kolei paddo’s.

W języku polskim mówi się czasem, że coś wyrasta jak grzyby po deszczu. Podobne powiedzenie jest w niderlandzkim: als paddenstoelen uit de grond schieten oznacza dosłownie „wyrastać z ziemi jak grzyby”. W niderlandzkiej wersji powiedzenia nie ma więc mowy o deszczu, ale znaczenie jest takie samo jak w polskiej: coś szybko się pojawia i rozrasta, czegoś błyskawicznie przybywa.

Więcej słów dnia

15.12.2024 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

W okresie od 1 stycznia do 8 grudnia tego roku pracę w wyniku bankructw straciło w Belgii już ponad 30 tys. ludzi. To dużo więcej niż rok czy dwa lata wcześniej.

W ubiegłym roku w pierwszych 49 tygodniach pracę w wyniku upadłości ogłaszanych przez belgijskie sądy straciło około 26 tys. ludzi, a jeszcze rok wcześniej - niespełna 21 tys.

Liczba utraconych w wyniku bankructw miejsc pracy wzrosła zatem w tym roku o 16% w porównaniu z ubiegłym rokiem i aż o 45% w porównaniem z tym samym okresem roku 2022. Dane na ten temat opublikowano na stronie internetowej Belgijskiego Urzędu Statystycznego Statbel.

Większa liczba utraconych miejsc pracy to skutek większej liczby ogłaszanych upadłości. Od 1 stycznia do 8 grudnia tego roku w Belgii doszło do około 10,3 tys. bankructw. To o 8% więcej niż w tym samym okresie roku ubiegłego.

Dwa lata wcześniej bankructw było jeszcze mniej, bo jedynie 8,7 tys. W pierwszych 49 tygodniach 2024 r. liczba bankructw w kraju ze stolicą w Brukseli była zatem o prawie jedną piątą większa niż w 2022 r.

Szukasz pracy w Belgii? Sprawdź OGŁOSZENIA

11.12.2024 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

W ubiegłym roku nakłady na badania naukowe, rozwój i innowacje były w Belgii na poziomie 3,32% PKB. W Unii Europejskiej tylko jedno państwo mogło się pochwalić jeszcze wyższym poziomem tego wskaźnika.

Tym krajem była Szwecja, gdzie nakłady na innowacje, rozwój i badania naukowe były na poziomie 3,57% PKB. Tuż za Belgią w tym zestawieniu uplasowały się Austria, Niemcy, Finlandia i Dania.

W skali całej UE wydatki na badania i naukę były na poziomie 2,22% PKB. Łącznie wydano w ubiegłym roku na ten cel ponad 381 mld euro - wynika z danych opublikowanych na stronie internetowej unijnego biura statystycznego Eurostat. To o ponad połowę więcej niż dekadę wcześniej (242 mld euro).

Podane kwoty dotyczą łącznych nakładów z różnych źródeł. W skali całej UE relatywnie najwięcej na badania naukowe, innowacje i rozwój wydają prywatne przedsiębiorstwa (około dwie trzecie całości tych wydatków).

Około jedna piąta wszystkich środków na rozwój i badania pochodzi z uczelni wyższych, a z budżetów państw członkowskich pochodzi jedynie 11% całości nakładów na ten cel.

11.12.2024 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Nie jest to może najdłuższe słowo, ale ludziom uczącym się flamandzkiej odmiany języka niderlandzkiego jego wymowa może się wydać trudna. Ajuin to cebula.

W standardowym niderlandzkim, używanym w Holandii, cebula to ui. W niektórych regionach na południu Holandii oraz we Flandrii, a więc w północnej, niderlandzkojęzycznej części Belgii, cebulę określa się słowem ajuin (lub rzadziej juin).

We wszystkich tych słowach występuję głoska „ui”, którą w niderlandzkim (i jego flamandzkiej odmianie) wymawia się w specyficzny sposób. Wymowę ui znajdziemy TUTAJ, zaś ajuin TUTAJ.

Jedna cebula to zatem ui lub ajuin, a liczba mnoga to uien lub ajuinen (WYMOWA). Cebula jest w języku niderlandzkim rodzaju męskiego, więc wiąże się z rodzajnikiem określonym de. Mówiąc więc o jakiejś konkretnej cebuli, powiemy de ui lub de ajuin (a w liczbie mnogiej: de uien, de ajuinen).

Zapisując i wymawiając słowo ui, trzeba też uważać, by nie pomylić go z wyrazem uil (WYMOWA), mającym kompetnie inne znaczenie. Uil to mianowicie w języku niderlandzkim sowa...

Z cebuli można zrobić na przykład zupę (uiensoep) albo sałatkę (uiensalade). Oprócz tradycyjnych, jasnych odmian cebul mamy też np. cebulę czerwoną (rode ui).

Ui lub ajuin to roślina (plant), zaliczana w kuchni do warzyw (groente), mająca formę kuli, bulwy (bol). Ma charakterystyczny ostry zapach (scherpe geur) i smak (smaak).

Więcej słów dnia

11.12.2024 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)