Renee Salt, urodzona w Polsce Żydówka, przeżyła getto i obóz Auschwitz. Jej świadectwo życia zostało zapisane w poruszającej książce A Mother’s Promise: My true story of surviving Auschwitz and the horrors of the Holocaust, wydanej w 2025 roku. Współautorką była brytyjska dziennikarka Kate Thompson. Kilka tygodni po premierze książki na Kindle, ktoś użył sztucznej inteligencji, by przerobić tekst i sprzedać go jako nową publikację.

Zmieniona wersja została opublikowana w internecie pod tytułem Renee Salt memoir: A Mother’s Promise: A Holocaust survivor’s story of love, loss and unbreakable hope. Gdy została usunięta, opublikowano kolejną – From Darkness To Light: The Remarkable Journey of Holocaust Survivor Renee Salt, rzekomo autorstwa Penny Pincher. Cena? 8,99 funta – czyli około 10,50 euro.

Nowy plagiat, stare pytania

Dla Kate Thompson to był szok: „To najciemniejsza strona AI – ktoś uznał, że można bezkarnie wykorzystać osobiste wspomnienia osoby, która przeżyła piekło.” Autor lub autorzy zmodyfikowali tekst wystarczająco, by ominąć prawa autorskie, ale duch i treść nadal pochodziły z prawdziwego świadectwa Renee Salt.

Mimo presji i zgłoszeń, fałszywe wersje wciąż pojawiają się na platformach Amazon i Goodreads. To nie tylko kwestia piractwa, ale i pamięci historycznej, która dziś może zostać zniekształcona szybciej niż kiedykolwiek wcześniej.

Mini-słowniczek (NL-FR-PL):

• gestolen – volé – skradziony

• herinnering – souvenir – wspomnienie

• oorlog – guerre – wojna

• nepschrijver – faux auteur – fałszywy autor

• auteursrecht – droit d’auteur – prawo autorskie

Co o tym sądzisz?

• Czy sztuczna inteligencja powinna mieć prawo „przepisywać” prawdziwe wspomnienia?

• Jak chronić historie ocalałych przed cyfrowym wymazywaniem lub fałszowaniem?

• Czy Ty też weryfikujesz autorów książek, które kupujesz online?

9.05.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(cm/dm)

Nowa umowa z Ukrainą zmienia ton prezydenta USA. „To rosyjska inwazja” – przyznał Donald Trump.

Trump jasno o winie Rosji

Po miesiącach ostrożnych wypowiedzi prezydent Stanów Zjednoczonych Donald Trump jednoznacznie obwinił Władimira Putina za wojnę w Ukrainie. Dotąd jego administracja unikała tak mocnych słów, mówiąc raczej o konflikcie „rosyjsko-ukraińskim”. Przełomowa wypowiedź pojawiła się w czasie podpisania nowej umowy surowcowej z Ukrainą, którą Trump określił jako „uczciwą, opartą na wzajemnych korzyściach”.

Surowce, pomoc i odbudowa

Nowe porozumienie zapewnia USA dostęp do ukraińskich bogactw naturalnych – przede wszystkim litu i grafitu. Obejmuje też znaczną pomoc wojskową oraz fundusz odbudowy Ukrainy o wartości pół biliona dolarów. To największe zaangażowanie Stanów Zjednoczonych w Europie Wschodniej od czasów zimnej wojny. Trump zaznaczył, że „Rosja musi ponieść konsekwencje agresji – ekonomiczne i polityczne”.

Europa przygląda się uważnie

W Ukrainie reakcje są pełne nadziei, choć nie brakuje też sceptycyzmu. Były rosyjski prezydent Dmitrij Miedwiediew oskarżył Trumpa o „zdradę neutralności negocjacyjnej”. W Belgii i całej Unii Europejskiej porozumienie przyjęto z ostrożnym optymizmem. Bruksela deklaruje, że Unia również zwiększy wsparcie dla Kijowa i rozważa własną umowę o dostępie do surowców.

Mini-słowniczek (niderlandzko-francusko-polski)

• de invasie – l’invasion – inwazja

• de grondstoffen – les matières premières – surowce

• het herstelplan – le plan de relance – plan odbudowy

• de overeenkomst – l’accord – porozumienie

• druk uitoefenen – exercer une pression – wywierać presję

A Ty?

• Czy sądzisz, że nowa postawa Trumpa wobec Rosji zmieni bieg wojny?

• Jakie znaczenie ma wsparcie USA dla przyszłości Ukrainy?

• Czy Belgia i Unia Europejska powinny podpisać podobne umowy z Kijowem?

9.05.2025Niedziela.BE // fot. Joshua Sukoff / Shutterstock.com

(cm/dm)

W ostatnich dniach południowokoreański wywiad (NIS) przekazał niepokojące dane: około 600 żołnierzy z Korei Północnej poległo, walcząc u boku Rosji przeciwko Ukrainie. Według NIS, od zeszłej jesieni do 12 000 północnokoreańskich żołnierzy zostało wysłanych do Rosji – głównie do walk w regionie Kurska. Część rannych została już ewakuowana do ojczyzny.

Korea Północna nie ogranicza się jednak tylko do pomocy militarnej – według Seulu dostarcza też drony (drone – drone – dron), broń, technologie szpiegowskie oraz pracowników fizycznych. W zamian otrzymuje od Rosji pomoc ekonomiczną i wsparcie technologiczne.

Sojusz, który zaskakuje

Seul informuje, że 15 000 północnokoreańskich robotników zostało wysłanych do Rosji w ramach współpracy przemysłowej. Co więcej, w marcu tego roku Pjongjang miał wysłać kolejne 3 000 żołnierzy, by wzmocnić rosyjskie siły. Choć oficjalnie Korea Północna nie ogłosiła uczestnictwa w wojnie, wiele wskazuje na to, że jej zaangażowanie jest znaczące i stale rośnie.

Eksperci podkreślają, że taka współpraca między Rosją a reżimem Kim Dzong Una stanowi zagrożenie dla stabilności w regionie Azji i Europy. Władze Ukrainy i sojusznicy NATO ostrzegają, że konflikt może się globalizować.

Żołnierze uczą się nowej wojny

Według południowokoreańskiego parlamentarzysty, Lee Seong-kweuna, północnokoreańscy żołnierze przez pół roku nauczyli się efektywnego korzystania z nowoczesnego sprzętu – zwłaszcza z dronów. To nie tylko zwiększyło ich skuteczność bojową, ale i wyposażyło ich w doświadczenie, które może zostać użyte w przyszłych konfliktach.

Słowniczek (NL – FR – PL):

soldaat – soldat – żołnierz

oorlog – guerre – wojna

drone – drone – dron

wapens – armes – broń

spionage – espionnage – szpiegostwo

gewond – blessé – ranny

leger – armée – armia

aanval – attaque – atak

samenwerking – coopération – współpraca

verdediging – défense – obrona

Pytania do czytelników:

Czy udział Korei Północnej w wojnie na Ukrainie powinien niepokoić Europę?

Jak sądzisz, czy Rosja i Pjongjang stanowią realne zagrożenie dla pokoju na świecie?

Czy Unia Europejska powinna zareagować bardziej stanowczo?

8.09.2025 Niedziela.BE // fot. salouw / Shutterstock.com

(cm/dm)

To przyznanie się do winy – tak część polityków ocenia posunięcie Karola Nawrockiego. Kandydat na prezydenta chce zakończyć aferę mieszkaniową, przekazując lokal organizacji charytatywnej. Ale to sprawy nie zamyka.

Jakiej organizacji i kiedy dokładnie? Nie wiadomo. Ale zgodnie z tym, co powiedział Nawrocki, wkrótce przestanie być on właścicielem kawalerki w Gdańsku.

Dwa, a nawet trzy mieszkania

Kłopoty wspieranego przez PiS kandydata na prezydenta zaczęły się, gdy na pytania Magdaleny Biejat (Lewica) podczas jednej z debat powiedział, że ma tylko jedno mieszkanie. To 59-metrowy lokal w Gdańsku, w którym mieszka z rodziną.

Niedługo potem Onet ujawnił, że Nawrocki ma także kawalerkę, którą przejął po 80-letnim panu Jerzym – który obecnie przebywa w miejskim Domu Pomocy Społecznej.

Kandydat się tłumaczy

Od kilku dni Nawrocki wciąż się tłumaczy z tej afery i przekonuje, że niczego nie ukrywał. Tyle że jego wyjaśnienia różnią się za każdym razem. I podsuwają kolejne pytania.

Żeby sytuację nieco uspokoić, jego sztab przedstawił nawet oświadczenie majątkowe. Nawrocki złożył je jako prezes IPN, ale dokument nie był upubliczniony. Wynika z niego, że ma on dwa mieszkania i jest współwłaścicielem trzeciego – lokalu jego matki.

Coś tu jednak nie gra

Nawrocki przekonuje przy tym, że pan Jerzy wykupił lokal za 12 tys. zł od miasta, a polityk przejął go za opiekowanie się starszym panem. Tylko że pan Jerzy jest w DPS, a za jego pobyt tam płaci miasto. Dodatkowo świadkowie, jak opiekunka starszego pana, zaprzeczają, że Nawrocki pomagał panu Jerzemu.

Pytań jest znacznie więcej. Jak przekonuje broniący kandydata poseł Przemysław Czarnek, pan Jerzy sprzedał Nawrockiemu mieszkanie za 120 tys. zł. Tyle że sam kandydat utrzymuje, że pieniędzy nie zapłacił.

– Przekazywałem mu te pieniądze w ratach – utrzymuje.

I tłumaczy: – Niezależnie od tego, czy opiekowałem się Jerzym Ż., czy nie – a opiekowałem się nim – to mieszkanie nabyłem w sposób legalny, przekazując mu zgodnie z umową konkretne środki finansowe na przestrzeni 14 lat.

Tyle że inne dokumenty wskazują, że jednak była wpłata w banku.

Nie jest też wyjaśniona kwestia podpisania aktu notarialnego sprzedaży. Widnieją na nim podpisy Karola Nawrockiego i jego żony Marty. Jako kupca i pełnomocnika pana Jerzego.

– Zło trzeba zwyciężać dobrem i to chciałbym podkreślić podczas dzisiejszego spotkania. Dlatego podjąłem decyzję wspólnie ze swoją żoną, z Martą, aby to mieszkanie przekazać na cele charytatywne jednej z organizacji charytatywnych, która będzie nadal wykonywała tę misję, którą ja wykonywałem wobec pana Jerzego – w taki sposób Nawrocki próbuje się ratować się z sytuacji, w jakiej się znalazł.

Będą kłopoty?

Tymczasem Magdalena Biejat już zawiadomiła o sprawie prokuraturę. Kłopoty może mieć też Czarnek, bo Urząd Ochrony Danych Osobowych sprawdzi, czy poseł nie złamał prawa, prezentując publicznie dokumenty z widocznymi danymi konkretnych osób.

Link: TUTAJ

Zareagował także Szymon Hołownia. Kandydat na prezydenta i marszałek Sejmu ogłosił, że „Karol Nawrocki otrzymał zaproszenie do złożenia wyjaśnień w sejmowej komisji sprawiedliwości na 9 maja. Oczywiście jawnie i publicznie” – napisał Hołownia na portalu X.

I dołączył pismo z informacją, że posiedzenie rozpocznie się o 10:30.

Z kolei Donald Tusk w reakcji na niejasności wokół okoliczności nabycia przez Nawrockiego mieszkania w Gdańsku napisał na X:

„Do obrony Nawrockiego (mieszkania) rzucili się z wielką energią panowie Kaczyński (dwie wieże), Morawiecki (nieruchomości kościelne) i Czarnek (willa plus). PiS okazał się naprawdę nieźle zorganizowaną patodeweloperką”.

8.05.2025 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. IPN

(sm)