Polska: „Czyste Powietrze” z zanieczyszczoną procedurą? Samorządy mówią: dość biurokracji

Według samorządów obecny kształt programu Czyste Powietrze zawiera wiele barier, które zamiast wspierać mieszkańców, tylko ich do niego zniechęcają.

Samorządowcy domagają się przede wszystkim większej elastyczności, uproszczenia procedur i rzetelnej ewaluacji dotychczasowych działań.

Problemami są bariery formalne, koszty audytu i długie procedury

Jednym z najczęściej podnoszonych problemów przez gminy jest zbyt restrykcyjny wymóg posiadania nieruchomości przez co najmniej 3 lata. W praktyce wyklucza to z udziału w programie osoby, które kupiły domy niedawno albo otrzymały je w darowiźnie lub spadku.

Samorządy zwracają także uwagę na obowiązek wykonania kosztownego audytu energetycznego już na etapie składania wniosku – jego cena sięga często 2 tys. zł, co dla wielu osób jest zaporowe. Zwłaszcza że audyt nie daje gwarancji otrzymania dofinansowania.

Lista problemów jest dłuższa

Do listy trudności należy dopisać skomplikowaną dokumentację oraz brak spójnych i czytelnych informacji zarówno w komunikatach NFOŚiGW, jak i na poziomie wojewódzkich funduszy czy lokalnych punktów informacyjnych.

Samorządowcy wskazują również na przewlekłość procedur. Czas oczekiwania na rozpatrzenie wniosku i wypłatę dotacji nierzadko przekracza pół roku. Problemem bywa także utrudniony kontakt z pracownikami odpowiedzialnymi za konkretne wnioski.

Potrzeba dostosowania wsparcia do realnych potrzeb mieszkańców

Kolejną kwestią jest niewystarczający poziom dofinansowania w stosunku do faktycznych kosztów inwestycji. Wzrost cen materiałów i usług budowlanych sprawił, że dostępne środki są często zbyt małe, żeby pokryć nawet podstawowe prace modernizacyjne. Tymczasem wielu mieszkańców słyszy, że nie mogą ograniczyć się do wymiany źródła ciepła, ale muszą wykonać pełną termomodernizację budynku.

Brakuje również elastyczności w dostosowaniu programu do lokalnych warunków. Samorządy podkreślają, że nie wszystkie domy wymagają pełnej modernizacji i nie wszyscy wnioskodawcy dysponują środkami na kompleksowe remonty. Obowiązek wykonania wszystkich zaleceń audytora może być zbyt rygorystyczny, szczególnie w przypadku osób starszych lub żyjących w ubóstwie energetycznym.

Gdyby umożliwić łączenie środków samorządowych z dotacjami z programu „Czyste Powietrze” mieszkańcy mogliby korzystać z różnych źródeł wsparcia przy realizacji inwestycji.

Poza tym wnioski osób formalnie o niskich dochodach (np. studentów), ale mieszkających w zamożnych gospodarstwach domowych, powinny być traktowane bardziej indywidualnie.

9.08.2025 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Canva

(ss)