Najchętniej w domu z rodziną lub bliskimi. Grillowanie to niezbędny punkt programu. No i bez finansowych szaleństw. To scenariusz majówki statystycznego Polaka.

Przed nami majówka 2025. Kalendarz jest mało korzystny, bo zaczyna się w czwartek 1 maja. 3 maja to sobota. Pozostaje pytanie o piątek: brać wolne, czy nie brać?

Co szósty Polak nie ma wątpliwości i skorzysta z urlopu – wynika z badania Barometr Providenta. Ponad 13 proc. urlopu brać nie musi, bo pracodawca oddaje wtedy dzień wolny za sobotę.

W domowym zaciszu czujemy się najlepiej

A jak chcemy spędzić tegoroczną majówkę? Aż 63 proc. na świeżym powietrzu. Większość badanych – w domu. A jak?

25 proc – planuje odpoczywać sama lub z domownikami,
18 proc. – odwiedzi rodzinę lub znajomych,
13,2 proc. – zaprosi ich do siebie.

Jeśli już planujemy podróże, to raczej po Polsce. Podróż za granicę planuje zaledwie 5 proc. respondentów.

Blisko połowa Polaków nie wyobraża sobie majówki bez grillowania. To główny punkt programu dla 44 proc. badanych. Najwięcej amatorów tej przyjemności mieszka w województwie lubuskim, najmniej w łódzkim.

Przyjemność sprawia nam także spacerowanie – tę opcję wskazało 43,9 proc. respondentów.

To dopiero początek wiosenno-letnich wydatków

A ile zamierzamy wdać na tegoroczną majówkę?

– Średnio 1024,80 złotych, o 249 zł mniej niż w zeszłym roku – odpowiada Karolina Łuczak, rzeczniczka prasowa Provident Polska.

I podkreśla: – Polacy odpowiedzialnie podchodzą do planowania budżetu, zwłaszcza, że majówka rozpoczyna sezon wiosenno-letnich wyjazdów oraz wydatków okolicznościowych, takich jak komunie czy śluby.

70 proc. ankietowanych majówkę sfinansuje z bieżących dochodów. Po oszczędności sięgnie 36 proc. Z pożyczki skorzysta 3,4 proc.

24.04.2025 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Canva

(sk)

Na tzw. uśpionych kontach znajdują się potężne pieniądze. Miliardy złotych, po które nikt się nie zgłasza, a bankom nie zależy na odnalezieniu ich właścicieli. I to ma się zmienić.

O jakich pieniądzach mowa? O ogromnych, bo już 4 lata temu szacowano, że w bankach jest 10 mld zł, o które nikt się nie upomina. To tzw. uśpione konta.

Pieniądze czekają, a rodzina nic o nich nie wie

Kiedy ktoś umiera, to często zgromadzone przez niego za życia pieniądze zostają w banku. Bo kiedy zakładał konto, tylko on miał do niego dostęp. Rodzina też może nie wiedzieć, że taki rachunek istnieje.

Zgodnie z przepisami teoretycznie bank może po 10 latach, gdy nikt nie zgłasza się po środki, zamknąć rachunek. Wówczas pieniądze są przekazywane gminie, w której był zameldowany właściciel konta. Gdy meldunku nie ma, środki stają się własnością skarbu państwa.

Co się zmieni? Banki będą wiedziały, co robić po śmierci klienta

Nadchodzą zmiany tych przepisów. Rząd już je zaakceptował. Teraz banki będą musiały ustalać, czy właściciel konta żyje po 5 latach od ostatniej aktywności na koncie.

„Jeżeli nie – bank uzyska również informację o dacie jego zgonu, co pozwoli na rozpoczęcie procedury zakończenia umowy rachunku i wypłaty środków osobom uprawnionym” – podaje PAP.

A serwis kobieceinspiracje.pl tłumaczy: „Jednym z głównych celów projektowanych zmian jest przyspieszenie dostępu do środków po zmarłych. Dotychczas, w przypadku braku aktywności i braku informacji o śmierci właściciela rachunku, środki na kontach mogły „utknąć” w systemie na lata. Teraz ma się to zmienić”.

W ten sposób spadkobiercy zyskać łatwiejszy dostęp do należnych im pieniędzy, a banki będą miały jasne wytyczne dotyczące postępowania z rachunkami zmarłych klientów.

23.04.2025 Niedziela.BE // źródło:News4Media // fot. Canva

(sk)

Gospodarstwa domowe są odpowiedzialne aż za 85 proc. emisji pyłów PM2.5 – bardzo szkodliwego składnika smogu.

Głównym źródłem są stare piece węglowe i opalane drewnem, zwane potocznie „kopciuchami”. W Polsce nadal działa ponad 1,3 mln takich urządzeń.

Smog bije rekordy w sezonie grzewczym

Dane z Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków są alarmujące: z blisko 3,4 mln źródeł ogrzewania na paliwa stałe aż 22 proc. to tzw. urządzenia pozaklasowe – najgorsze pod względem emisji.

Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, żeby roczne średnie stężenie PM2.5 nie przekraczało 5 µg/m³. Tymczasem zimą 2023 roku południowa Polska doświadczyła wyjątkowo wysokich stężeń smogu. W Opolu poziom pyłów PM2.5 przekroczył dopuszczalne normy o ponad 1800 proc., a we Wrocławiu – o ponad 900 proc.

A jak było w okolicach stolicy?

– W szerokim obwarzanku Warszawy, w dziewięciu powiatach, dymi aż 87 tysięcy wysokoemisyjnych kotłów na węgiel i na drewno. Rekordzistką jest gmina Wołomin, gdzie dymi prawie 4800 kopciuchów i kotłów klasy 3 i 4. Podobnie jest w Mińsku Mazowieckim, tam takich urządzeń jest prawie 4500 tysiąca – tłumaczył niedawno w TVP Piotr Siergiej, rzecznik Polskiego Alarmu Smogowego.

Smog kosztuje i zdrowie, i pieniądze

Zanieczyszczenia powietrza mają ogromny wpływ na zdrowie publiczne. Smog zwiększa ryzyko zachorowania na astmę, przewlekłe choroby płuc, udary oraz nowotwory. Szacuje się, że co roku z powodu zanieczyszczonego powietrza w Polsce umiera przedwcześnie ponad 40 tys. osób.

Według Europejskiej Koalicji na rzecz Zdrowia Publicznego koszty zdrowotne wynikające z zanieczyszczeń powietrza w Polsce sięgają ponad 15 mld zł rocznie. Z tej kwoty lwia część to skutek spalania węgla.

Droga do poprawy jakości powietrza prowadzi przez wymianę źródeł ogrzewania. Coraz więcej gospodarstw domowych decyduje się na instalacje hybrydowe, które łączą gaz płynny, pompy ciepła oraz panele fotowoltaiczne. Tego rodzaju rozwiązania są bardziej ekologiczne i pozwalają mocno zmniejszyć emisję pyłów, tlenków azotu i siarki.

23.04.2025 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Canva

(sk)

Lokale wyborcze dostępne dla osób z niepełnosprawnościami to nadal nie jest powszechne zjawisko w Polsce. Mimo że przepisy regulujące tę kwestię działają już od kilkunastu lat, to w dniu głosowania są problemy.

Zgodnie z prawem gmina ma obowiązek ułatwienia oddania głosu przez osobę niepełnosprawną.

„Niepełnosprawny wyborca powinien zostać poinformowany telefonicznie, mailowo bądź przez wyznaczonego urzędnika o okręgu wyborczym, lokalu wyborczym, warunkach głosowania, terminie i godzinie wyborów, a po ich zakończeniu o wynikach głosowania. Może również zagłosować, nie wychodząc z domu” – skrótowo opisuje Stowarzyszenie SPES.

Tymczasem rzeczywistość wyborcza jest zupełnie inna.

13 lat minęło, ale dla niepełnosprawnych niewiele się zmieniło

Wybory prezydenckie odbędą się 18 maja, a 1 czerwca zapewne pójdziemy do urn ponownie, żeby głosować w drugiej turze. Tymczasem jeszcze w marcu rzecznik praw obywatelskich punktował: „Mimo 13 lat obowiązywania szczegółowych przepisów dotyczących dostępności lokali wyborczych dla osób z niepełnosprawnościami, problemy z ich przestrzeganiem nadal są powszechne”.

Dlatego Stanisław Trociuk, zastępca RPO, zwrócił się do szefa Krajowego Biura Wyborczego, aby zajął się tą sprawą.

Okazuje się, że podczas kontrolowania lokali wyborczych zaledwie w 14 proc. z nich nie wykryto żadnego naruszenia przepisów. Chodzi o dostępność samego miejsca dla osób niepełnosprawnych i okolice tych miejsc, bo często nawet trudno dotrzeć na głosowania.

Na jaw wyszło też, że członkowie komisji wyborczych nie są przygotowani na takich wyborców.

„24 proc. członków obwodowych komisji wyborczych stwierdziło, że podczas szkoleń nie było mowy o powyższym rozporządzeniu” – punktuje RPO. I dalej: „27 proc.  członków obwodowych komisji wyborczych przyznało, że nie zna lub nie rozumie wymogów dostępności lokalu wyborczego dla osób z niepełnosprawnościami”.

Komisarz prosi rzecznika o przekazywanie wyników kontroli zainteresowanym

Szef KBW zgadza się, że zmiany są potrzebne i to w wielu obszarach. Deklaruje też chęć współpracy z RPO. A co do samych lokali, to jest to kwestia do załatwienia przez lokalne władze. Tymczasem RPO nie przekazał dokładnych danych o miejscach, w których wykryto problemy. I trudno jest te uwagi przekazać niżej – do gmin.

„W związku z tym zwracam się do Pana Rzecznika z prośbą o przekazywanie wyników kontroli bezpośrednio organom właściwym w sprawach dotyczących zapewnienia lokali wyborczych, tj. wójtom (burmistrzom, prezydentom miast), w szczególności tych gmin, w których stwierdzono niezgodne z przepisami przygotowanie lokali. Umożliwi to podjęcie przez nich stosownych działań w przyszłości” – odpowiada szef KBW.

Wybory i niepełnosprawni

Wyborcy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności oraz seniorzy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat, mają prawo do bezpłatnego transportu.

Na kilka dni przed wyborami gminy podają numery telefonów, pod które należy zadzwonić.

Transport zapewnia wójt gminy. Wyborcom, którzy ze względu na stan zdrowia nie mogą samodzielnie podróżować, może towarzyszyć opiekun.

Zgłoszenie powinno nastąpić do 5 maja.

Wyborcy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mają prawo głosować korespondencyjne. Wyborca powinien zgłosić zamiar takiego głosowania komisarzowi wyborczemu do 5 maja.

Tego samego dnia upływa termin zgłaszania zamiaru głosowania za pomocą nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille’a.

Do 9 maja z kolei można składać wnioski o chęć zagłosowania przez pełnomocnika.

23.04.2025 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Canva

(sk)