Z Afryki już wyleciały. I zmierzają prosto do Polski. Wkrótce znowu zajmą swoje gniazda. Zanim to się stanie, muszą pokonać tysiące kilometrów.

Bociany wyruszyły już w drogę powrotną z Afryki. Powrót na lęgowiska  rozpoczynają w styczniu. Czasami w Polsce można je zobaczyć już na początku marca. Zwykle jednak pojawiają się później – w kwietniu, a nawet na początku maja.

Za tydzień bociany dotrą do Polski

Żeby dotrzeć do Polski, muszą jednak pokonać dystans ok. 10 tys. kilometrów. Dziennie przemierzają ok. 200 km. Teraz – jak podaje poslkieradio.pl – są w Turcji. Podróż z Afryki zajmuje im do dwóch miesięcy. Ornitolodzy wiedzą to dzięki nadajnikom umieszczonym na ptakach.

Kiedy zatem zobaczymy je w gniazdach w Polsce?

– Nasze ptaki przyspieszyły i są już w Azji Mniejszej, a dwa ptaki są już nawet na północy Turcji. Mamy nadzieję, że w ciągu tygodnia zawitają do Polski – mówi cytowany przez serwis ornitolog prof. Piotr Tryjanowski z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu.

Te, które zimowały bliżej, już są w Polsce

Nie wszystkie jednak bociany odlatują z Polski na zimę. Część zostaje, inne zaś wybierają sobie miejsca mniej odległe niż Afryka.

– Coraz większa część zimuje po drodze, na przykład w Bułgarii. Te ptaki są wcześniej, pewnie niektóre z nich pojawiły się już na gniazdach – powiedział ornitolog.

Obecnie – jak podaje polskieradio.pl – w naszym kraju gniazduje około 47 tysięcy par bocianów. Ich liczba niestety cały czas maleje. W ostatnich 10 latach o około 10 proc.

Wiosna przylatuje z bocianami

Powrót bocianów tradycyjnie zwiastuje u nas nadejście wiosny. 20 marca jest astronomiczną datą jej początku. Dzień później – 21 marca – powitamy wiosnę kalendarzową.

13.03.2025 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Canva

(sg)

Nie samochodem, nie przyczepką, ale rowerem wywoził drewno z lasu. Nie mógł jednorazowo zabrać dużo, ale żeby było mu łatwiej, dokonał przeróbek jednośladu.

Kiedyś był czerwony, ale teraz kolor mocno zblakł i się zabrudził. Zębatka jest już zardzewiała. Tak samo jak łańcuch, ale działa na tyle, żeby jechać. O pedałowaniu nie ma mowy, ale to nie jest rower do przyjemnych, wiosennych przejażdżek. Mówimy o jednośladzie, który pokazali leśnicy. Ale od początku.

Lasy pełne złodziei drewna

Kradzież drewna z lasu to w Polsce norma. Złodziei nie odstraszają nawet wysokie kary, które – w razie wpadki – będą usieli zapłacić. Zgodnie z prawem, jeżeli wartość drewna przekracza 800 zł, to jest to przestępstwo zagrożone więzieniem.

Według danych Straży Leśnej za 2024 rok, w całym kraju namierzono 118 przypadków kradzieży drewna (397 metrów sześciennych), a straty wyniosły blisko 97 tys. złotych. Z tym że Straż Leśna może pochwalić wykrywalnością wynoszącą zaledwie 40 procent.

Złodziejski rower, czyli uchwyt zamiast siodełka

Wróćmy do roweru. Leśnicy z Puław (woj. lubelskie) pokazali w internecie swoje najnowsze znalezisko.

„Znaleźli jedynie trociny, które wskazywały, że sprawca pociął drzewo, najprawdopodobniej na ponad 2-metrowe wałki. Ale jak zdołał to przewieźć?” – napisali w sieci.

I od razu odpowiedzieli, pokazując zdjęcie. To właśnie stary rower, który zamiast siodełka miał uchwyt w kształcie szerokiej litery U. Dzięki temu długi pień złodziej mógł położyć jednym końcem na kierownicy, a drugim w miejscu siodełka.

Właściciel pojazdu został namierzony. Teraz stanie przed sądem.

13.03.2025 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. RDPL Lublin

(sm)

Żeby ukrócić nadużywanie zwolnień lekarskich, trzeba zaostrzyć kontrole. To pomysł ministerstwo pracy. Inspektorzy ZUS mają dostać nowe uprawnienia.

Dzięki temu – jak podaje „Fakt” – kontrole ZUS „mają być jeszcze bardziej wnikliwe”. Powód? Traktowanie L4 jako przedłużenia urlopu lub dodatkowych dni wolnych na prywatne sprawy.

Autorzy projektu chcą zastopować nadużycia

W ubiegłym roku ZUS skontrolował 486,4 tys. osób na L4. I zakwestionował 36,6 tys. zwolnień lekarskich – informował w posumowaniu 2024 roku Wojciech Dąbrówka, rzecznik ZUS.

Zrobił to z różnych powodów. Na przykład „chorzy” w czasie zwolnienia wyjeżdżali na wakacje, organizowali wesela albo remontowali domy.

W wyniku tych działań od budżetu państwa wróciło blisko 53 mln zł wypłaconych zasiłków chorobowych. Dodatkowo ponad 112 tys. osób obniżył wysokość tych świadczeń na kwotę blisko 207 mln zł.

Stąd rządowy pomysł na wprowadzenie zmian do przepisów o zwolnieniach lekarskich. Według dziennika chodzi o nowe uprawnienia, jakie mają dostać inspektorzy ZUS podczas kontroli.

W ocenie Juranda Dropa, wiceministra finansów, propozycje ministerstwa propozycje idą jednak zbyt daleko.

To mogliby inspektorzy ZUS w trakcie kontroli

Jakie zatem uprawnienia zyskaliby po zmianie inspektorzy ZUS? Według projektu mogliby:
przebywać i poruszać się w miejscu przeprowadzania kontroli, w tym także w mieszkaniu osoby kontrolowanej,
legitymować osoby przebywające w miejscu kontroli, żeby ustalić ich tożsamość, w tym domowników i osoby postronne
żądać wyjaśnień od osoby kontrolowanej i osób przebywających w miejscu kontroli. Nowe przepisy – dodajmy – nie przewidują ich prawa do odmowy udzielania wyjaśnień.

Takich uprawnień nie maja nawet organy ścigania

Do tych propozycji odniosło się Ministerstwo Finansów w uwagach do projektu ustawy.

„Taki zakres projektowanych uprawnień kontrolerów ZUS nie znajduje odzwierciedlenia w uprawnieniach innych przedstawicieli organów publicznych, w tym – nawet funkcjonariuszy organów ścigania" – podkreślił cytowany przez „Fakt” wiceminister finansów.

Zdaniem Juranda Dropa te propozycje idą zbyt daleko. Chociaż – jak zaznacza – popiera zmiany, które zmierzają do przeciwdziałania nadużyciom L4.

Po tych uwagach Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Socjalnej zapewniło, że złagodzi zapisy w projekcie ustawy.

13.03.2025 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Canva

(sm)

Żyjemy coraz dłużej. To fakt. Wśród polskich stulatków zdecydowanie dominują kobiety.

Osoby, które ukończyły 100 lat, mogą liczyć na specjalne świadczenie honorowe od państwa, które od 1 marca 2025 roku zostało zwaloryzowane i wynosi teraz 6589,67 zł brutto miesięcznie.

Coraz więcej stulatków w Polsce

Według Polskiego Instytutu Ekonomicznego liczba stulatków w Polsce stale rośnie. Na koniec 2023 roku wynosiła ona – jak podaje obserwatorgospodarczy.pl – 7387 osób, z mocną przewagą kobiet. Prognozy wskazują, że do 2060 roku liczba ta zwiększy się niemal dziesięciokrotnie.

Ten wzrost liczby stulatków jest częścią procesu starzenia się społeczeństwa. W 2023 roku osoby w wieku 65 lat i więcej stanowiły 20,1 proc. ludności Polski, a do 2060 roku ich udział wzrośnie do 32,6 proc.

Prawdopodobieństwo dożycia 100 lat systematycznie się zwiększa. W 2023 roku na 100 tys. noworodków 2364 dziewczynki i 836 chłopców miało szansę osiągnąć ten sędziwy wiek.

Dla porównania jeszcze w 1990 roku było to jedynie 306 dziewczynek i 64 chłopców.

Wzrasta również średnia dalsza długość życia stulatków – obecnie wynosi ona 2,3 roku, podczas gdy w 1990 roku było to 1,6 roku.

Koszty starzenia się społeczeństwa poniesiemy wszyscy

Rosnąca liczba seniorów generuje wyzwania finansowe dla systemu emerytalnego i opieki zdrowotnej. Wydatki na emerytury, które w 2022 roku wynosiły 10,2 proc. PKB, mogą wzrosnąć do 10,6 proc. w 2060 roku. Szacuje się, że liczba emerytów zwiększy się o 2,9 mln, podczas gdy liczba płatników składek zmniejszy aż o 4,7 mln.

Obecnie Polska przeznacza na bieżące potrzeby zdrowotne 4,4 proc. PKB, a na opiekę długoterminową jedynie 0,5 proc. PKB. To znacznie mniej niż średnia unijna, wynosząca odpowiednio 6,9 proc. i 1,8 proc. PKB.

Aby Polska dorównała poziomowi wydatków w krajach UE, konieczne byłoby zwiększenie nakładów na opiekę zdrowotną do 6,6 proc. PKB i na opiekę długoterminową do 3,1 proc. PKB.

Stulatków przybywa, ale Polaków... ubywa

Chociaż żyjemy dłużej, to zarazem jest nas coraz mniej. Według GUS na koniec 2023 roku Polska liczyła 37 mln 635 tys. mieszkańców. Możemy więc zapomnieć o powiedzeniu sprzed lat, że żyjemy w 40-milionowym kraju.

GUS podaje, że liczba ludności w Polsce w 2060 roku wyniesie 30,9 mln.

Największy ubytek ludności w liczbach bezwzględnych prognozowany jest w regionach:

śląskim (o ok. 1 mln do ok. 3,3 mln),
łódzkim (o ok. 560 tys. do ok. 1,8 mln),
lubelskim (o ok. 505 tys. do ok. 1,5 mln).

15.03.2025 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Canva

(sm)