Słowo dnia: Samen

Samen oznacza razem, wspólnie. Od tego słowa powstało wiele innych wyrażeń, często używanych w języku niderlandzkim, w tym także jego flamandzkiej odmianie.

Samen brzmi trochę jak polskie samemu, ale oznacza stan zupełnie przeciwny. Samen to razem, a polskie samemu czy samotny to po niderlandzku alleen (nie mylić z allen, bo to z kolei wszyscy, podobnie jak allemaal).

Poprzez złożenie samen z innymi słowami powstały m.in. takie wyrażenia jak samenwerken, samenleving czy samenwonen. Wszystkie one w jakiś stopniu wiążą się ze wspólnotą, z robieniem czegoś razem, z relacjami z innymi.

Samenwerken oznacza współpracować. Polskie tłumaczenie jest prawie dosłowne: samen to przecież wspólnie, a werken to pracować. Od czasownika samenwerken powstał rzeczownik samenwerking, czyli współpraca.

Belgowie są skazani na współpracę, bo tak jest skonstruowany ten kraj. Niderlandzkojęzyczni Flamandowie z północy kraju muszą się dogadać z francuskojęzycznymi Walonami z południa, a we wszystkim tym musi się też znaleźć miejsce dla dwujęzycznej (przynajmniej w teorii) Brukseli oraz niewielkiej społeczności niemieckojęzycznej. Czy to się komuś podoba czy nie, Belgowie muszą ze sobą współpracować, choć często szukanie kompromisu jest długotrwałe.

Dobrze to widać w polityce: negocjacje nad utworzeniem nowego rządu często trwają w Belgii wiele miesięcy, a krajem rządzą wielopartyjne, skomplikowane i skazane na trudną współpracę koalicje.
Można powiedzieć, że współpraca jest jednym z filarów społeczeństwa. A to po niderlandzku nazywa się: samenleving (inne określenie to maatschappij). Także to słowa zawiera w sobie człon samen (razem), a druga jego część nawiązuje do czasownika leven, czyli żyć. Społeczeństwo, czyli wspólne życie, tak to wygląda w języku niderlandzkim.

Człon samen znajdziemy też w takich słowach jak np. samenwonen (wspólnie mieszkać, np. jako para), samenzwering (spisek), samenvatting (streszczenie, podsumowanie).

Wszystkie słowa dnia znajdą Państwo - TUTAJ.

31.12.2020 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)