Czasownik genieten jest w języku niderlandzkim często używany, przeważnie w pozytywnym kontekście. Podobnie jest z pochodzącym od niego rzeczownikiem genot.

Genieten ma znaczenie podobne do angielskiego „enjoy”, a na polski możemy go przetłumaczyć jako cieszyć się czymś, czerpać z czegoś radość, doznawać przyjemności, czy wręcz rozkoszować się.

W niderlandzkim łączy się on zazwyczaj z przyimkiem van (jeśli określamy, co jest źródłem przyjemności). Zdanie „Jan geniet van de zon” oznacza więc, że „Jan cieszy się słońcem”, a wyrażenie „genieten van vakantie” oznacza „czerpać przyjemność z wakacji, cieszyć się nimi”. Wymowa genieten TUTAJ. 

Komuś, kto np. wybiera się na koncert, wyjeżdża na urlop albo zamierza zjeść pyszny posiłek, możemy życzyć „Geniet ervan!” - co oznacza „ciesz się tym, baw się dobrze, życzę ci smacznego”.

Podobne znaczenie do genieten mają w języku niderlandzkim wyrażenia „plezier hebben in” (plezier to przyjemność, hebben to mieć; dosłownie to zatem „mieć przyjemność z czegoś”) czy zich vermaken (bawić się dobrze).

Z czasownikiem genieten wiąże się rzeczownik het genot. Możemy go przetłumaczyć jako przyjemność, rozkosz, radość. Puur genot to czysta przyjemność, seksueel genot to rozkosz seksualna, a jeśli coś jest „een bron van genot”, to jest „źródłem przyjemności/rozkoszy”.

Należy uważać, by rzeczownika genot (z jednym „o” i rodzajnikiem określonym het) nie mylić z rzeczownikiem genoot (z podwójnym, długim „o” i rodzajnikiem de). Rzeczownik de genoot oznacza współtowarzysza, partnera, członka jakiejś większej grupy czy wspólnoty (np. reisgenoot to towarzysz podróży, a levensgenoot to partner życiowy).

Więcej słów dnia

16.05.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Mogą być na przykład lądowe albo powietrzne. Siły zbrojne to w języku niderlandzkim krijgsmacht.

W języku potocznym częściej na określenie wojska lub armii używa się jednak słowa leger. W oficjalnej terminologii wojskowej leger odnosi się głównie do wojsk lądowych (landmacht).

Słowo leger jest rodzaju nijakiego, a więc łączy się z rodzajnikiem określonym het (mamy więc het leger). Liczba mnoga to „de legers” (wojska, armie).

Z kolei słowo krijgsmacht (siły zbrojne) łączy się z rodzajnikiem określonym de. Mówiąc o konkretnych siłach zbrojnych, powiemy więc de krijgsmacht. Liczba mnoga to krijgsmachten (w języku polskim już podstawowa forma tego wyrażenia jest w liczbie mnogiej - mówimy przecież siły zbrojne, a nie siła zbrojna).

Jak wymówić słowo krijgsmacht? Odpowiedź TUTAJ. Wymowę słowa leger usłyszymy z kolei TUTAJ.

Siły powietrzne to w języku niderlandzkim luchtmacht, a marynarka wojenna to marine. Belgijskie siły zbrojne to Belgische krijgsmacht. Często jednak określa się je po prostu jako Defensie (Obronę), co wskazuje na głównie obronny charakter belgijskiej armii.

Żołnierz to w języku niderlandzkim (używanym poza Holandią także w północnej części Belgii, czyli we Flandrii), de militair albo de soldaat. Liczba mnoga to militairen albo soldaten. Cywili to burger (liczba mnoga to burgers).

Obowiązkowa służba wojskowa, zawieszona w Belgii w 1995 r., to de dienstplicht. O kimś, kto jest w armii, możemy powiedzieć, że „hij zit bij het leger”. Armia zawodowa, np. belgijska, to beroepsleger.

Słowem, które kojarzy się z armią jest oorlog, czyli wojna. W trakcie pokoju (vrede) wojsko też jest ważne, bo odstrasza potencjalnych agresorów, a żołnierze są np. angażowani do pomocy np. w trakcie klęsk żywiołowych.

Więcej słów dnia

17.05.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Belgijski rząd wyraża gotowość do zwiększenia (wciąż bardzo niskich) wydatków na armię, ale nie w takim stopniu, jaki proponuje wielu sojuszników z NATO.

Prezydent USA Donald Trump uważa, że wszystkie państwa NATO powinny zwiększyć wydatki na obronność aż do 5% PKB. Podobne zdanie wyraził też sekretarz generalny NATO, Holender Mark Rutte - informuje dziennik „Het Laatste Nieuws”.

Obecna tzw. „norma NATO” to 2% PKB, a i tej normy wiele państw członkowskich nie spełnia. W tej grupie jest też Belgia, która na obronność wydała w ubiegłym roku jedynie równowartość 1,3% PKB.

Belgijski rząd zapowiedział, że do 2029 r. chce zwiększyć te wydatki do 2% PKB, a do 2034 r. do 2,5% PKB. Dla porównania: lider NATO pod tym względem, czyli Polska, wydała na wojsko w 2024 r. równowartość ponad 4,1% PKB!

Niskie wydatki na obronność i brak pośpiechu w ich zwiększaniu belgijski rząd tłumaczy trudną sytuacją budżetową. Belgia musi teraz ograniczać deficyt i dług państwowy, a to oznacza między innymi bolesne cięcia socjalne i trudne reformy. W takiej sytuacji rządzącym trudno jest znaleźć dodatkowe miliardy euro na obronność, a gwałtowny wzrost wydatków na armię nie będzie miał poparcia większości społeczeństwa - obawia się obecny belgijski rząd.

- Powiem zatem jasno naszym sojusznikom, że Belgia, już teraz zmagająca się z wielkim deficytem i długiem, nie może się zgodzić na podniesienie normy wydatków na obronność do 5% PKB, a nawet nie do 3,5% PKB, zarówno w krótkiej, jak i średnioterminowej perspektywie - powiedział belgijski minister obrony Maxime Prévot, cytowany przez „Het Laatste Nieuws”.

15.05.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Holenderska policja aresztowała dwie osoby podejrzane w sprawie zabójstwa 85-letniej mieszkanki Ermelo Gerrie Hoffmann. Jednym z zatrzymanych jest 48-letni obywatel Belgii.

Druga aresztowana osoba to 51-letnia Holenderka. Podobnie jak ofiara, 51-latka pochodzi z Ermelo w prowincji Geldria. Policja nie poinformowała na razie, czy podejrzewa te osoby o zabójstwo. Wiadomo jednak, że zatrzymano je „w związku z tą sprawą”.

Aresztowania miały miejsce w środę, a dzień wcześniej sprawę śmierci 85-latki omówiono w programie telewizyjnym Opsporing Verzocht holenderskiej telewizji publicznej.

Przypomniano tam, że z ustaleń śledczych wynika, iż Hoffmann straciła życie „w wyniku przestępstwa”. Doszło do tego w jej domu przy ulicy Heidelaan w Ermelo we wtorek 6 maja wieczorem.

Tego wieczora 85-latka pracowała jako wolontariuszka w lokalnej świetlicy de Baanveger przy ulicy IJsbaanweg, a następnie około godz. 21:15 wróciła rowerem do domu.

Holenderska policja wciąż apeluje o kontakt do osób, które we wtorek 6 maja pomiędzy godz. 19:00 a 23:00 przebywały w okolicy domu ofiary i zauważyły np. coś podejrzanego lub niecodziennego. Cenne mogą też być nagrania (np. z kamer samochodowych lub przydomowego monitoring) z tej okolicy.

15.05.2025 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)