Ponad 90 proc. globalnej populacji oddycha powietrzem z niebezpiecznie wysokimi poziomami zanieczyszczeń. Najgorsza sytuacja panuje w Chinach, w Europie niechlubne miano najbardziej zanieczyszczonego miasta uzyskało 20-tysięczne śląskie Orzesze. Problem dotyczy jednak nie tylko Śląska, z zanieczyszczonym powietrzem walczy większość polskich miast. Tymczasem z powodu smogu co roku umiera ok. 45 tys. osób. Samo wdrożenie odpowiednich programów ochronnych nie wystarczy. Konieczne są czujniki, które zapewniają wiarygodne odczyty.

Według szwajcarskiego rankingu IQAir miast, który podaje wartość zanieczyszczenia według indeksu US AQI, dzielącego jakość powietrza na stopnie od „dobrego” do „zagrażającego życiu”, najbardziej zanieczyszczonym miastem w całej Europie jest śląskie Orzesze.

– Wpływ na złą jakość powietrza w Orzeszu ma wiele czynników. Po pierwsze, są to źródła ogrzewania budynków. Im więcej jest starych pieców węglowych, które emitują smog, tym ten problem będzie większy. Nasze pomiary wskazują, że nawet w miejscowościach, które mają kilkadziesiąt budynków, piki zanieczyszczenia powietrza, szczególnie rano i po południu w okresie zimowym, są bardzo wysokie. Do tego wystarczy kilka źródeł emisji gazów. Orzesze nie jest wyjątkiem, po prostu posiada czujnik, który pozwala na analizę danych – podkreśla w rozmowie z agencją informacyjną Newseria Innowacje Agata Kańtoch-Kucab z Syngeos.

Podobny problem co Orzesze ma wiele polskich miast. IQ Air wskazuje, że duże zanieczyszczenie powietrza notują Goczałkowice-Zdrój (14. miejsce), Ksawerów (23.), Racibórz (37.), Bielsko-Biała (38.), Zgierz (40.), Olbrachcice (44.) oraz Dębica (49.). W pierwszej setce zmieściły się też Kraków (63. pozycja) i Warszawa (91.).

– Nasze badania nad jakością powietrza pokazują, że Polska na tle Europy wypada nadal bardzo źle. Oczywiście nie jest to problem tylko Polski, ponieważ Czechy, Rumunia czy Bułgaria też mają problem z zanieczyszczeniem powietrza. Jednakże analizując mapę w skali europejskiej, jeżeli pojawiają się dni smogowe, to rzeczywiście w granicach naszego kraju trend na mocno przekroczone normy jest wyraźnie większy – ocenia Agata Kańtoch-Kucab.

Smog i zanieczyszczenia powietrza co roku powodują śmierć 45 tys. osób. Kardiolodzy ze Śląskiego Centrum Chorób Serca, którzy przeanalizowali dane z Katowic, wskazują, że w dniach alarmu smogowego liczba zgonów wzrasta o 6 p.p., więcej osób umiera także w ciągu kolejnych kilkunastu dni od ogłoszenia alarmu. W szpitalach wzrasta wówczas o 12 p.p. liczba pacjentów z zawałem serca i o 16 p.p. z udarem mózgu. Rośnie również liczba pacjentów w poradniach rodzinnych (o 14 p.p.).

– W dni z przekroczonym poziomem stężenia pyłów zawieszonych oraz innych elementów wchodzących w skład smogu pojawia się zwiększona liczba przypadków osób wymagających hospitalizacji. Jest to związane z tym, że osoby, które mają choroby serca, choroby układu nerwowego, są narażone na czynniki, które mogą spowodować, że ich stan znacząco się pogorszy. Szczególnie jeżeli nie biorą pod uwagę ostrzeżeń o negatywnych warunkach atmosferycznych – tłumaczy ekspertka.

Lokalne samorządy coraz częściej inwestują w czujniki jakości powietrza. Dzięki nim mieszkańcy wiedzą, kiedy warto korzystać z masek antysmogowych albo unikać wychodzenia z domów. Syngeos zaprojektował certyfikowaną stację pomiarową, która mierzy poziom pyłów zawieszonych PM2,5 i PM10, ciśnienie, wilgotność oraz temperaturę powietrza. Stację wyposażono w czujniki laserowe.

– Pojawienie się czujników, nawet czasem jednego, było przyczynkiem do dyskusji, szczególnie wśród środowisk, które są żywo zainteresowane tematem. Pojawienie się monitorów w szkołach daje szansę na edukowanie społeczeństwa, pozwoliło na wykreowanie tematu wśród najmłodszych i rodziców. Pojawienie się tablic LED w głównych miejscach miasta, na rynkach, centrach przesiadkowych uświadomiło ludziom, że problem istnieje – wskazuje Agata Kańtoch-Kucab.

Jak ocenia ekspertka, żeby sytuacja mogła się poprawić, konieczna jest wymiana „kopciuchów”, czyli starych, nieefektywnych energetycznie pieców (mimo rządowych programów do wymiany wciąż pozostaje niemal 3 mln pieców), i termomodernizacja budynków. Zbieranie danych, ich analiza – to podstawowe działania konieczne do poznania smogowego przeciwnika i przygotowania skutecznej strategii.

– Tak jak uczymy dzieci, żeby segregować śmieci i dbać o środowisko naturalne, tak musimy również uczyć je tego, żeby myślały o jakości powietrza, ponieważ to one za kilka lat będą podejmować decyzje, w jakich domach mieszkają, czym je ogrzewają, jakie mieszkania kupują i jakie decyzje podejmują, wybierając samochód, środek transportu czy miejsce, w którym będą chciały żyć – podkreśla ekspertka z Syngeos.


08.05.2021 Niedziela.BE // źródło: Newseria // mówi: Agata Kańtoch-Kucab, Syngeos // fot. Shutterstock, Inc. // tagi: smog, zanieczyszczenie powietrza, zgony w związku z zanieczyszczeniem powietrza, Syngeos, monitoring smoku, czujniki do monitoringu zanieczyszczeń powietrza

(kmb)

W czwartek łódzka policja zatrzymała pędzące ponad „setką” po mieście auto. Okazało się, że to nie piracki wybryk, a przerażona matka, której dziecko zadławiło się mlekiem i przestało oddychać. Idealnie byłoby, gdyby każdy rodzic mógł odbyć szkolenie z pierwszej pomocy i umieć prawidłowo zareagować w takiej sytuacji. Niestety ten obszar edukacji wciąż ogranicza się do wybranych stref. Przygotowaliśmy krótką instrukcję postępowania na wypadek podobnego zdarzenia.

Chwile grozy, które przeżyła mieszkanka Łodzi, szczęśliwym zbiegiem okoliczności zakończyły się bez większych konsekwencji. Funkcjonariusze udzielili dziecku pierwszej pomocy, a kiedy wróciły funkcje życiowe, zawieźli niemowlę razem z matką do szpitala. Ta sytuacja pokazała jednak, jak istotne jest posiadanie podstawowej wiedzy w zakresie pierwszej pomocy.

Co robić, kiedy dławi się niemowlę?

W pierwszej kolejności należy ustalić, czy możliwe jest usunięcie przyczyny niedrożności z układu oddechowego. Jeśli jest to np. klocek, trzeba zachować szczególną ostrożność przy jego wyciąganiu, aby nie spowodować wepchnięcia przedmiotu głębiej. Jeśli próba jest nieskuteczna, należy zrezygnować.

Jeśli pojawia się kaszel, kolejną czynnością powinna być ocena jego efektywności, od której będą zależały dalsze kroki. Jeśli dziecko kaszle głośno, samodzielnie próbuje podjąć próbę oddychania, płacze i reaguje na sygnały, prawdopodobnie wystarczy wziąć je na ręce, głową do góry i zachęcać, aby odkaszlnęło połknięty przedmiot.

Jeśli to nie przynosi efektu, a dziecko zaczyna sinieć, przestaje płakać i ustaje kaszel, trzeba natychmiast podjąć zdecydowane kroki:

1. Ułożyć dziecko na przedramieniu głową w dół, podpierając swoją dłonią jego brodę; odgiąć głowę i unieść brodę.
2. Nadgarstkiem drugiej dłoni uderzyć pięć razy pomiędzy łopatkami malca. To powinno spowodować wykrztuszenie. Aby sprawdzić, czy przedmiot nie zalega już w drogach oddechowych, dziecko należy odwrócić na plecy.
3. Jeśli poprzednie kroki nie przyniosły efektu, trzeba pięć razy ucisnąć dwoma palcami klatkę piersiową w sposób gwałtowny, z niewielkimi odstępami czasowymi.

Źródło: Platforma Edukacyjna MEN

Jeżeli dojdzie do utraty przytomności malucha, należy rozpocząć resuscytację w kombinacji: 5 wdechów, 30 uciśnięć klatki piersiowej (dwoma palcami), 2 wdechy i kolejnych 30 uciśnięć. Jeśli próba nie przyniesie skutku, konieczne będzie ułożenie dziecka na boku i wezwanie pogotowia ratunkowego (zapamiętaj nr alarmowy 112, lub 999 bezpośrednio do ratownictwa medycznego). Do momentu przyjazdu karetki - jeśli dziecko nie oddycha - należy nadal prowadzić resuscytację krążeniowo – oddechową (RKO).

UWAGA!
Wbrew rozpowszechnianym mitom, nie wolno odwracać dziecka głową w dół i potrząsać nim. To może spowodować skutek odwrotny i doprowadzić nawet do śmierci.

Zadławienie u dorosłych i dzieci powyżej pierwszego roku życia

W przypadku łagodnej niedrożności, należy postępować tak samo, jak u niemowląt. Wystarczy energicznie odkasływać i obserwować rozwój sytuacji. Jeśli jednak nie przyniesie to efektu, a poszkodowany przestaje oddychać i mówić, konieczne jest podjęcie kroków:

Jeśli osoba jest przytomna, należy:

1. Ustawić się z boku i nieco z tyłu.
2. Położyć dłoń na jej klatce piersiowej i lekko pochylić do przodu, aby ułatwić przedmiotowi wydostanie się z dróg oddechowych .
3. Nadgarstkiem drugiej ręki wykonać pięć silnych uderzeń pomiędzy łopatkami krztuszącej się osoby i na bieżąco obserwować efekty.

Źródło: Andrzej Bogusz / Platforma Edukacyjna MEN;  licencja: CC BY 3.0

Jeżeli powyższy schemat nie przynosi efektu, należy:

1. Stanąć za poszkodowanym i objąć go całymi rękami.
2. Pochylić go do przodu.
3. Zaciśniętą pięść umieścić pomiędzy pępkiem a mostkiem.
4. Drugą dłoń ułożyć na pięści i taki splot rąk silnie przeciągać do wewnątrz i ku górze.
5. Czynność powtórzyć pięć razy.

Źródło: Tomorrow Sp. z o.o. / Platforma Edukacyjna MEN;  licencja: CC BY 3.0

Jeśli ciało obce nadal nie wydostało się z organizmu ofiary, należy naprzemiennie powtarzać obydwa powyższe schematy (uderzanie pomiędzy łopatkami i przesuwanie splotu rąk) aż do momentu poprawy lub utraty przytomności ratowanego.

Kiedy nastąpi utrata przytomności, należy:

1. Ułożyć poszkodowanego na plecach i bezzwłocznie wezwać pogotowie ratunkowe (112 lub 999).
2. Odchylić głowę i usunąć ciało obce.
3. Jeśli osoba nie oddycha, konieczne jest podjęcie RKO według schematu: 30 uciśnięć klatki piersiowej / 2 oddechy ratownicze.
4. Czynności te należy wykonywać naprzemiennie, do momentu przywrócenia u ofiary funkcji życiowych lub przyjazdu pogotowia ratunkowego.

Nie bój się poprosić o pomoc. Dzwoniąc na numer alarmowy 112 lub 999, otrzymasz wsparcie dyspozytora, który pomoże ci ocenić sytuację i podjąć właściwe kroki. Za nieuzasadnione nieudzielenie pomocy, w Polsce przewiduje się karę nawet do 3 lat pozbawienia wolności.


02.05.2021 Niedziela.BE // News4Media // fot. iStock, graf. Platforma Edukacyjna MEN

(sm)

Czy znasz tę sytuację, kiedy otwierasz list z zaproszeniem na komunię, ale twój portfel podpowiada, że to nie najlepszy moment na wydatki? Rozważania na temat tego, jaka kwota powinna znaleźć się w kopercie dla młodego komunikanta, trwają od wieków. I choć nie określi tego żadne prawo, są pewne zwyczaje, które mogą pomóc wybrnąć z krępującej sytuacji.

Pokrewieństwo kosztuje

Jeżeli dziecko, które przystępuje do sakramentu, łączy z tobą bliska więź rodzinna, przyjmuje się, że w kopercie powinno znaleźć się 500 – 700 złotych. Nie ma górnej granicy, a w obecnych czasach trwa nawet wojna pomiędzy ciotkami i wujkami, kto podaruje atrakcyjniejszy gadżet. W grę wchodzą quady, skutery, odlotowe zegarki, ultranowoczesne smartfony i „wypasione” konsole do gier.

Dalsza rodzina i znajomi

To wszystko oczywiście z przymrużeniem oka, bo choć takie prezenty dzieci dostają naprawdę, warto pamiętać, że najważniejszy w tym dniu jest sakrament. Dalsza rodzina ma nieco łatwiejsze zadanie, bo w odleglejszych liniach pokrewieństwa przyjęło się komunijną kopertę zasilać banknotem stu lub dwustuzłotowym. Niewielkie prezenty takie jak bransoletki, hulajnogi czy rowery, też wpasują się w „komunijny bon ton”.

Siódma woda po kisielu

Zdarza się, że dostajemy zaproszenie na uroczystość dziecka, którego tak naprawdę nie znamy. Możemy też być na imprezie przy okazji, bo np. poproszono nas o pomoc w jej przygotowaniu. W takim wypadku każdy, nawet najdrobniejszy upominek, będzie doskonałym wyborem. Możemy pokusić się o podarowanie wykonanego przez nas rękodzieła, Pisma Świętego lub po prostu niewielkiej kwoty pieniędzy - mniejszej, niż daje dalsza rodzina.

Nic na siłę

Jeśli czujemy, że nasze finanse nie pozwalają na prezentowe szaleństwo, w dobrym tonie będzie zaproponowanie rodzicom dziecka pomoc przy organizacji uroczystości albo ofiarowanie daru w późniejszym terminie. Nie ma obowiązku stawania na głowie tylko po to, aby zaspokoić czyjeś materialne potrzeby. Jeśli natomiast od prezentu uzależnione jest, w jakim świetle będą postrzegać nas inni goście, może najlepszą opcją będzie podziękowanie za zaproszenie i pozostanie w domu.


02.05.2021 Niedziela.BE // News4Media // fot. Shutterstock, Inc.

(sm)

Minął już ponad rok, odkąd pandemia spowodowała, że cały świat musiał odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Zamknięto nas w domach, a to spowodowało poważne zmiany w strukturach rodzinnych. O tym jak ważna jest czułość i co się dzieje, kiedy tłumimy w sobie zbyt dużo emocji oraz o wpływie tych czynników na życie seksualne rozmawiamy z psychologiem Tomaszem Kozieją.

Nel Cybulska: Rząd stopniowo luzuje obostrzenia, ale bywały okresy, które zmuszały nas do pozostawania w domach przez wiele tygodni. Czy psychologowie zauważyli np., że wspólne przebywanie ze sobą partnerów przez dłuższy czas wzbudza w nich potrzebę rozładowania napięcia poprzez urozmaicenie życia seksualnego?

Tomasz Kozieja: Wprost przeciwnie. Pandemia to czas trudny dla par, zwłaszcza tych, które mają dzieci. Centrum całodobowych aktywności skoncentrowało się w domu, w którym niezwykle trudno jest pogodzić ze sobą pracę, edukację i rekreację, zachowując przy tym zgodność i harmonię infrastruktury domowej. Jesteśmy zamknięci w czterech ścianach i zaczyna przytłaczać nas przesyt, nawet w odniesieniu do samych siebie. Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że coraz większą niechęć odczuwamy też do wymagań, do tego co wiąże się z wysiłkiem, do dyscypliny.

NC: Jakie są tego konsekwencje? Czy z pańskich obserwacji wynika, że nagromadzenie tych wszystkich emocjonalnych, nierozładowanych „bomb”, może przyczyniać się do pogorszenia jakości w relacjach? Czy możemy mówić o pandemii, jako winowajcy rozpadających się związków?

TK: Niestety. Piętrząca się frustracja związana z przymusową izolacją, powoduje, że coraz więcej par decyduje się rozstać. Rozpadają się nawet długoletnie związki, gdzie wspólnym ogniwem między dwojgiem ludzi była jedynie stagnacja i wygoda. Trudno jest patrzeć na drugiego człowieka, jak na obiekt pożądania, kiedy rządzą nami niewyrażane przez długi czas uczucia. Najlepszą możliwą radą, jaką mógłbym w tym przypadku przedłożyć, to wyrażać uczucia na bieżąco, nie odkładać na później. Przede wszystkim dużo rozmawiać.

NC: Popularne serwisy pornograficzne, już na początku pandemii odnotowały wzmożony ruch na swoich stronach. Czy wymuszona izolacja sprawia, że odzywają się w ludziach nowe potrzeby seksualne? Jaki wpływ na współżycie ma oglądanie filmów porno?

TK: Coraz częściej widać, jak przejmuje nad nami kontrolę próżność. Pornografia to łatwy kąsek. Wystarczy kilka kliknięć, aby wejść w niemal niczym nieograniczony świat tego, co nami rządzi. Karmimy się tego typu treściami, z czasem oczekując tego samego od naszych partnerów/partnerek. Mamy sobie za nic wstyd i ograniczenia, jakie mogą pojawić się w intymnych relacjach. To zjawisko najczęściej prowadzi do poświęceń którejś ze stron. Pojawia się trudność, gdyż dzieje się to kosztem przyjemności i rozkoszy.

NC: Czy ta tendencja miała podłoże psychologiczne? Jeżeli postrzegamy ją w kategorii problemu, to kiedy powinna zapalić się czerwona lampka sugerująca, że przestajemy mieć nad nim kontrolę?

TK: Pornografia ogłupia, dlatego tak wielu ludzi po nią sięga. Ale my chcemy się ogłupiać, ponieważ żyjemy w zbyt skomplikowanym świecie, który od pewnego czasu jest dodatkowo pełen nowych zasad i obostrzeń. Czasami po prostu nie jesteśmy w stanie tego udźwignąć. Najgorsze jest to, że treści seksualne oglądane są przez coraz młodsze dzieci, które później projektują wyuczone zachowania w towarzystwie rówieśniczym. Trzeba dodać, że pornografia jest silnie uzależniająca i trudna w leczeniu; ma podłoże zaburzeń emocjonalnych, powstałych najczęściej właśnie w okresie dzieciństwa. Sam fakt sięgania po tę formę w ramach rozrywki sugeruje, że nie radzimy sobie z własną emocjonalnością. To moment, w którym warto rozważyć skorzystanie z pomocy psychologa lub seksuologa.

NC: W ubiegłym roku, kiedy pierwszy raz zamknięto nas w domach, popularnym stał się żart, że skutki tej decyzji poznamy za 9 miesięcy. Dane demograficzne zaskoczyły nas jednak, bo dzieci urodziło się najmniej od kilkunastu lat. Czy to wynika z obaw o sytuację ekonomiczną, w jakiej możemy znaleźć się w wyniku kolejnych lockdownów?

TK: Nie. Jest to wynik tego, co obserwuję od wielu miesięcy w mojej praktyce psychologicznej. To nic innego jak samowola, która dzięki pandemii wychodzi na światło dzienne. Żyjemy w czasach, w których znaczna większość ludzi za cel najwyższy stawia sobie sukces. Jesteśmy w stanie poświęcić wszystko dla majątkowych korzyści, dla kariery, gratyfikacji czy choćby dla pozytywnej informacji zwrotnej. Często przestajemy dbać o drugą osobę, żonę, męża, dzieci – wybierając to, co jest ważne tylko dla nas. Wizerunkowość, o której mówię, jest niezwykle trudna do zrealizowania, kiedy jest się zamkniętym w czterech ścianach z całą rodziną. Ten niepokojący trend można zauważyć też np. w kontekście odrabiania lekcji z pociechami. Nauczyciele przerzucają winę na rodziców, rodzice na nauczycieli, a prawda jest taka, że ani jedni, ani drudzy nie potrafią w całości oddać się dzieciom, choć powinno wynikać to z ról, które każda ze stron przyjęła. Nie umiemy oddać się w całości nawet swoim drugim połowom.

NC: Czy podwaliną egoizmu, który charakteryzuje obecne pokolenia, mogą być skrywane głęboko lęki i kompleksy? Można odnieść wrażenie, że chcemy mieć wszystko pod kontrolą, żeby przypadkiem ktoś nie zauważył najmniejszej skazy w kreowanym przez nas wizerunku.

TK: Nie tylko w życiu publicznym, ale i w sferze łóżkowej, rządzi nami samopas. Podczas głębokich rozmów z moimi pacjentami doświadczam, jak potężny jest egocentryzm, który pragnę wytłumaczyć. Coraz więcej rodziców ma zaburzenia powstałe na skutek nieprzepracowanych traum z okresu własnego dzieciństwa. To powoduje, że sami zachowują się jak dzieci. Nie radzą sobie w sytuacjach nadzwyczajnych. Niemoc powstała w wyniku pandemii nie jest pociągająca, a przecież wiemy, jak trudno jest nam przyznać się do słabości. Kiedy czujemy się bezradni, ale nie chcemy powiedzieć o tym głośno, powstaje opór; im większy - tym większa agresja, szczególnie u mężczyzn. Im więcej złości, tym mniej seksu.

NC: Wciąż mówi się o tym, że w wielu polskich rodzinach występuje przemoc. Skoro izolacja tak silnie wpływa na naszą psychikę, czy może być też punktem zapalnym dla domowych agresorów?

TK: Niemoc rodzi przemoc i na tym mógłbym zakończyć wypowiedź. Pandemia to czas obostrzeń i ograniczeń warunkujących rosnącą liczbę uzależnień. Uzależnienie wbrew publicznej opinii to sposób w jaki człowiek radzi sobie z problemem, a NIE PROBLEM sam w sobie. Zawsze w chorobie uzależnienia jest drugie dno, znacznie głębsze, aniżeli to widoczne gołym okiem. Problemy emocjonalne są główną przyczyną uzależnień, ale i niekontrolowanej przemocy. Pijemy, ponieważ nie radzimy sobie np. z gniewem, ze stresem, ze wstydem, z poczuciem pustki, strachu czy bezradności. Ten sam mechanizm może prowadzić do nadużycia siły fizycznej.

NC: Seks to tylko jeden z aspektów życia rodzinnego. Czy w tym specyficznym okresie, który w pewien sposób ogranicza naszą swobodę i odbiera możliwość realizowania się w wielu dziedzinach życia, powinniśmy szczególnie zadbać o inne formy bliskości?

TK: Seks to przede wszystkim pieszczoty. Pocałunki są nierzadko ważniejsze niż samo zbliżenie, w przypadkach, gdzie między dwojgiem ludzi jest miłość. Zdrowy seks zaspokaja wiele potrzeb, między innymi potrzebę akceptacji, bliskości, bezpieczeństwa, przynależności, szacunku czy uznania. Chory seks zaspokaja jedynie potrzebę fizjologiczną, karmiąc tym samym głód zaburzenia. Ludzie różnie rozumują swoje namiętności, w zależności od wieku i doświadczenia. To postrzeganie bliskości zmienia się w kolejnych etapach życia. Jednak piękno seksu dostrzega się dopiero wtedy, kiedy cielesność ustępuje miejsca duchowości.


02.05.2021 Niedziela.BE // News4Media // fot. Shutterstock, Inc.

(sm)