Sztos, XD, dzban i alternatywka – to pojęcia występujące w języku polskim, które w ubiegłych latach zostały wybrane przez młodzież, jako słowa roku. Do 7 listopada można zgłaszać propozycje, które według Polaków zasługują na wyróżnienie w 2021 r.

Młodzieżowe Słowo Roku

Od 2016 roku najciekawsze propozycje słów używanych w potocznej mowie młodzieży biorą udział w plebiscycie organizowanym przez Wydawnictwo Naukowe PWN we współpracy z Uniwersytetem Warszawskim. Aktualnie trwają zgłoszenia do szóstej edycji konkursu. Do 7 listopada, za pośrednictwem specjalnego formularza można nadsyłać oryginalne słowa, spośród których jury wybierze proponowane najczęściej i jednocześnie zgodne z regulaminem. W ten sposób zostanie wyłoniona finałowa dwudziestka. Zwycięzca zostanie wybrany w drodze internetowego głosowania. Przewidziana jest również Nagroda Jury, które wybierze najciekawszą propozycję wedle własnego uznania.

„Plebiscyt ma na celu wyłonienie najbardziej popularnych wśród młodych ludzi słów, określeń lub wyrażeń. To dla nas okazja do zabawy językiem polskim. Zależy nam, by plebiscyt wywoływał pozytywne emocje i przebiegał w przyjaznej atmosferze oraz z zachowaniem zasad dobrego wychowania.” – piszą organizatorzy przedsięwzięcia podkreślając jednocześnie, że proponowane słowa nie muszą być nowe, slangowe ani najczęściej stosowane. Liczy się kreatywne podejście do tematu, oryginalność i trafność w opisywaniu rzeczywistości.

Jak wziąć udział w konkursie?

Swój typ może przesłać każda osoba fizyczna, która ukończyła 13 rok życia. Formularz do wypełnienia dostępny jest na tej stronie (należy kliknąć na pomarańczowy przycisk umieszczony w prawym, dolnym rogu witryny). Należy dobrze rozważyć swoją propozycję, ponieważ każdy uczestnik może zgłosić tylko jedną propozycję. Zgłoszenie powinno zawierać nie tylko wybrane hasło, ale również jego definicję. Nagrodą główną jest zestaw publikacji o łącznej wartości 236 zł brutto. Głosowanie potrwa do 30 listopada, rozstrzygnięcie konkursu zaś planowane jest na początek grudnia.

21.10.2021 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. iStock

(sp)

Z roku na rok jego popularność w Polsce rośnie. W wielu domach organizowane są zabawy dla dzieci, a kluby zapraszają starszych na imprezy. Królują przebrani za postaci z koszmarów i właśnie to budzi największe kontrowersje. Był nawet pomysł, żeby za obchodzenie w Polsce Halloween karać.

Zachodnia tradycja, która zadomowiła się w Polsce od lat wzbudza emocje. Wiosną 2020 roku do sejmu wpłynęła obywatelska petycja, w myśl której nie tylko należy zakazać obchodzenia Halloween, ale za to karać. „Kto w dniu 31 października danego roku kalendarzowego przebiera się za straszną postać, w szczególności za kościotrupa, czarownicę, wampira, diabła lub inną kojarzącą się z piekłem istotę, podlega karze ograniczenia wolności lub aresztu na okres nie krótszy od 15 dni.” – taką propozycję w parlamencie złożyła osoba, której danych nigdy nie ujawniono.

Kara za cukierek

Autor petycji chciał także, aby katalog występków i kar był szerszy. Zaproponował, aby za chodzenie po domach i proszenie o słodycze, w zamian za odstąpienie od popełnienia złośliwego żartu, groziła. groziła 500-zlotowa grzywna lub ograniczenie wolności. Pomysłodawca tego rozwiązania wyjaśnił, że Halloween „nie tylko szkodzi pamięci zmarłych i niszczy katolicką tradycję, lecz także zagraża duszy.”.

Nie był to żart, a posłowie do sprawy podeszli całkiem poważnie i na etapie pracy komisji sejmowej, w styczniu tego roku, odrzucili petycję. Nie były to pierwsze, publicznie zgłaszane zastrzeżenia do tego „święta”. W 2018 roku sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski, bp Artur Miziński powiedział, że „Halloween jest antychrześcijańskie i niebezpieczne, promuje kulturę śmierci, popycha ku mentalności ezoterycznej i magii”. Rok wcześniej posłanka Prawa i Sprawiedliwości zamierzała się zwrócić do Ministerstwa Edukacji, aby zakazało świętowania w szkołach.

Historia

Hallowen obchodzi się 31 października, a jego nazwa pochodzi od sformułowania All Hallows' Eve czyli wigilii Wszystkich Świętych. To święto katolickie wypadające 1 listopada. Początków amerykańskiej zabawy nie trzeba szukać za oceanem, ale w Europie. Badacze uznają, że wywodzi się ono od rzymskiego święta na cześć Pomony – bóstwa owoców i nasion. Inni wskazują na celtycki rodowód – powitanie zimy. Kolejni kojarzą Halloween z tradycjami irlandzkimi, walijskimi czy nordyckimi. Za każdym razem łączyły się one z jesienno – zimowym przesileniem. Przed wiekami miał to być także czas, gdy otwierały się wrota do świata umarłych. Różne obrzędy miały przyciągnąć dobre siły, a odstraszyć złe.

Dziś to czysta zabawa, a Katarzyna Grzybczyk w książce „Skradziona kultura. Jak Zachód wykorzystuje cudzą własność intelektualną” przywołuje Halloween jak przykład przywłaszczenia kulturowego. Przypomina, że parada z okazji tego święta po raz pierwszy odbyła się w 1920 roku w Minnesocie, ale wywodzi się ono z tradycji pogańskich. I właśnie tego dotyczą największe kontrowersje w Polsce. Krytycy dodają też, że jest to działanie niezgodne z naszą kulturą.

Polubiliśmy

Mimo to, według badań z 2019 roku udział w Halloween zadeklarowało 18,6 proc. Polaków. Częściej pozytywnie nastawieni byli młodsi, w grupie wiekowej 18 – 24 lata (31,6 proc. z nich) niż osoby po 55. roku życia (8 proc.). Z badań wynikało także, że najpopularniejszą formą obchodzenia Halloween jest udekorowanie domu lub mieszkania, oglądanie horrorów lub wybranie się na imprezę. Około 20 proc. respondentów deklarowało, że wybierze się wraz z dziećmi na chodzić po domach i prosić o słodycze. Dla 44,6 proc. Polaków rosnąca popularność Halloween w Polsce to zjawisko neutralne.

Biznes

Przyzwyczailiśmy się już do tego, że Halloween się skomercjalizowało. Na kilka tygodni przed tym świętem sklepy zapełniają się okolicznościowymi gadżetami czy przysmakami. Na działach warzywnych wystawiane są dynie będące symbolem zabawy. Specjalne wieczory organizują kluby muzyczne, taneczne, kina i hotele. Halloween stało się biznesem. W USA porównywalnym z Bożym Narodzeniem, a w Polsce o znacznie mniejszym znaczeniu. Wyliczeń dotyczących polskiego rynku nie ma, ale w USA w 2020 roku 148 mln Amerykanów wydało z tej okazji ponad 8 miliardów dolarów, czyli niemal 32 mld złotych.

21.10.2021 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Shutterstock, Inc.

(sp)

Sektor usług wygenerował w 2020 r. aż 73% wartości dodanej brutto (GVA) gospodarki Unii Europejskiej – poinformowało biuro statystyczne Eurostat.
Około 25% wartości dodanej UE wygenerowały w 2020 r. branże budowlana i przemysłowa, a 2% rolnictwo.

Krajem UE z najwyższym udziałem usług w wytworzonej w ubiegłym roku wartości dodanej brutto był Luksemburg. W tym państwie usługi wygenerowały aż 87% GVA. Odsetek ten był wysoki również na Malcie (85%), Cyprze (84%) i Francji (80%).

Na drugim końcu tego zestawiania znalazła się Irlandia. Tutaj usługi stanowiły w 2020 r. jedynie 58% GVA. Także w Czechach i Słowenii (po 64%) oraz w Polsce (66%) udział usług w tworzeniu wartości dodanej brutto był relatywnie niewysoki.

W Belgii usługi wygenerowały w 2020 r. około 77% wartości dodanej brutto. Przemysł i budownictwo wytworzyły 22% GVA, a rolnictwo 1%. Dla porównania: w Polsce przemysł odpowiadał w 2020 r. za 31% GVA, a rolnictwo za 3%, wynika z danych biura Eurostat.

23.10.2021 Niedziela.BE // fot. Shutterstock, Inc.

(łk)

Zupy krem z dodatkiem intensywnych przypraw rozgrzeją każdego. Są idealne na jesienne obiady. Podpowiadamy, jak wykonać je na trzy różne, proste sposoby.

Krem z kukurydzy

Składniki:

1 kukurydza z puszki
3 ziemniaki
1 l bulionu warzywnego
1 papryczka chili
1/2 łyżeczki mielonego imbiru
2 łyżki masła lub oleju roślinnego
4 łyżki śmietany
1 łyżeczka kurkumy
1 łyżeczka słodkiej papryki mielonej
szczypta pieprzu cayenne

Przygotowanie:

Odsączoną kukurydzę z puszki wrzucić na głęboką patelnię, dusić przez ok. 10 minut z dodatkiem masła lub tłuszczu roślinnego. Wlać przygotowany wcześniej bulion i zostawić na małym ogniu do podgrzania się wszystkich składników. W tym czasie obrać i pokroić w kostkę ziemniaki, wrzucić je do rozgrzanego bulionu. Przyprawić szczyptą pieprzu cayenne, słodką papryką i kurkumą. Dodać starty na drobnej tarce lub sproszkowany imbir, pokrojoną na małe kawałki papryczkę chilli i gotować całość przez ok. 20-25 minut. Ugotowaną zupę ostudzić i zblendować na jednolity krem.

Krem z pieczonej dyni z mlekiem kokosowym i curry

Składniki:

1,5 kg dyni (cała mała dynia)
100 ml mleczka kokosowego
600-700 ml wywaru warzywnego
1 łyżeczka curry
1 łyżeczka kurkumy
1/2 łyżeczki świeżo tartego imbiru
garść pestek dyni
1/3 łyżeczki chilli w proszku do smaku
sól i pieprz do smaku
oliwa z oliwek
1 ząbek czosnku
1 mała cebula dymka

Przygotowanie:

Dynię umyć, pokroić w plastry, wykroić pestki. Ułożyć na blasze wyłożonej papierem do pieczenia. Plastry posmarować oliwą z oliwek. Piec ok. 30 minut w piekarniku nagrzanym do 180 stopni Celsjusza. Upieczoną i wystudzoną dynię obrać ze skórki. Następnie obrać i pokroić w kostkę cebulę, podsmażyć ją na patelni. Dorzucić do tego dynię, a po 2-3 minutach wlać bulion i wsypać przyprawy. Dusić wszystko przez ok. 5 minut, na koniec wlać mleczko kokosowe i wszystko razem zagotować. Lekko przestudzoną masę zblendować na gęsty krem. Zupę podawać z podprażonymi na suchej patelni pestkami dyni.

Krem z batatów z chili

Składniki:

2 duże bataty
1 litr bulionu warzywnego
łyżka oleju kokosowego lub innego tłuszczu
1 cebula
1-2 ząbki czosnku
1 łyżeczka papryki ostrej
1/2 łyżeczki chilli
Jogurt naturalny gęsty

Przygotowanie:

Bataty umyć, obrać i pokroić w kostkę. W garnku podsmażyć na oleju obraną i pokrojoną cebulę wraz z wyciśniętym czosnkiem. Dorzucić pokrojone w kostkę bataty. Dusić przez ok. 10 minut, co jakiś czas mieszając. Zalać gorącym bulionem, doprawić przyprawami i gotować aż do momentu, gdy bataty zmiękną. Następnie masę ostudzić i za pomocą blendera zmiksować na krem. Podawać z łyżką jogurtu naturalnego.

23.10.2021 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Shutterstock, Inc.

(sp)