Wprowadzenie euro jako jednolitej waluty w 2002 roku było jednym z najważniejszych wydarzeń w historii Unii Europejskiej, mającym na celu ujednolicenie systemów finansowych państw członkowskich oraz zacieśnienie integracji gospodarczej.

1 stycznia 2002 roku euro stało się oficjalną walutą w 12 krajach Unii Europejskiej, zastępując dotychczasowe narodowe waluty, takie jak francuski frank, niemiecka marka czy włoska lira. Z początkiem tego dnia, w obiegu pojawiły się pierwsze monety i banknoty euro, co stanowiło symboliczny krok w realizacji idei stworzenia wspólnego rynku europejskiego, na którym swobodny przepływ towarów, usług, kapitału i osób byłby wspierany przez jednolitą walutę.

Przyjęcie euro miało także na celu uproszczenie handlu międzynarodowego w obrębie strefy euro, eliminując koszty związane z wymianą walut i ryzyko kursowe. Dzięki wspólnej walucie przedsiębiorcy zyskali stabilność cenową oraz większą pewność w transakcjach międzynarodowych. Dodatkowo, euro pozwoliło na łatwiejsze porównanie cen w różnych krajach, co miało sprzyjać konkurencyjności i przejrzystości rynku wewnętrznego. Dla obywateli państw strefy euro wprowadzenie jednolitej waluty oznaczało brak konieczności wymiany pieniędzy podczas podróży po Europie, co przyczyniło się do większej mobilności i integracji społecznej.

Proces wprowadzenia euro był jednak wyzwaniem logistycznym i politycznym. Wymagał ścisłej współpracy między krajami członkowskimi, dostosowania krajowych systemów bankowych do nowych standardów oraz przeprowadzenia szeroko zakrojonej kampanii informacyjnej. Dodatkowo, nie wszystkie państwa Unii Europejskiej wzięły udział w tej inicjatywie. W początkowych latach, pomimo początkowego sceptycyzmu, euro zyskało na popularności i stało się jedną z najważniejszych walut na świecie, choć nie obyło się bez kontrowersji, takich jak początkowy wzrost cen, który miał miejsce po wprowadzeniu nowej waluty. Mimo tego, projekt euro okazał się kluczowy dla dalszej integracji gospodarczej Europy, a jego sukces potwierdził rosnącą rolę Unii Europejskiej na arenie międzynarodowej.

Wprowadzenie euro w Polsce

Na dzień dzisiejszy (styczeń 2025), Polska nie przyjęła euro jako swojej oficjalnej waluty i nadal używa złotego (PLN). Wprowadzenie euro w Polsce jest możliwe, ale wymaga spełnienia kilku warunków, które zostały określone w traktatach unijnych. W szczególności chodzi o osiągnięcie tzw. kryteriów konwergencji, które dotyczą stabilności gospodarki, inflacji, kursu walutowego oraz poziomu długu publicznego.

Kroki do przyjęcia euro w Polsce

Polska, jako członek Unii Europejskiej, zobowiązała się do przyjęcia euro w ramach swojego członkostwa, ale na chwilę obecną nie wyznaczyła jeszcze daty wprowadzenia tej waluty. Zgodnie z prawem Unii Europejskiej, państwa członkowskie, które nie należą do strefy euro, muszą spełniać wszystkie kryteria konwergencji przed przystąpieniem do wspólnej waluty. Kryteria te obejmują:

1. Stabilność cen – inflacja nie może przekraczać 1,5% średniej inflacji trzech najlepszych państw członkowskich.
2. Stabilność finansów publicznych – deficyt budżetowy nie może przekraczać 3% PKB, a dług publiczny nie może przekraczać 60% PKB.
3. Kurs wymiany – kraj musi utrzymać stabilność swojego kursu walutowego przez co najmniej dwa lata przed przyjęciem euro.
4. Stabilność stóp procentowych – stopy procentowe muszą być w stabilnym poziomie, zbliżonym do stóp procentowych krajów o najlepszej stabilności finansowej.

Polska a euro: Opóźnienie decyzji

Choć Polska formalnie zobowiązała się do przyjęcia euro, to do tej pory nie podjęła decyzji o dacie zmiany waluty. Warto zauważyć, że zarówno rządy, jak i opinia publiczna w Polsce są podzielone w tej kwestii. Przedstawiciele niektórych partii politycznych oraz eksperci ekonomiczni wskazują na korzyści z przyjęcia euro, takie jak większa stabilność gospodarcza, lepsze możliwości inwestycyjne czy uproszczenie transakcji międzynarodowych. Z kolei przeciwnicy obawiają się, że przejście na euro mogłoby prowadzić do wzrostu cen i utraty niezależności monetarnej w zarządzaniu gospodarką.

Przyszłość euro w Polsce

Nie ma jeszcze oficjalnej daty, kiedy Polska przyjmie euro. Rządzący obecnie, a także opinia publiczna, zdają się preferować stopniowe przygotowanie gospodarki, a nie natychmiastową decyzję. Przed przystąpieniem do strefy euro Polska musi wykazać stabilność swojej gospodarki, a także osiągnąć odpowiedni poziom rozwoju, który zapewni pełną integrację z eurostrefą. Możliwe, że decyzja o przyjęciu euro zostanie podjęta dopiero wtedy, gdy Polska będzie gotowa na spełnienie wszystkich kryteriów konwergencji i uzyskanie szerokiego poparcia społecznego.

01.01.2025 Niedziela.BE // foto: Banknoty euro // fot. Marekusz, Polska / shutterstock.com // zdjęcie ilustracyjne

(qv)

Trzeba będzie wprowadzić zmiany na mapach. Po Nowym Roku w Polsce przybędzie kilka miast.

Leży 18 km od morza. Pierwsze wzmianki o Kobylnicy w województwie pomorskim pochodzą z  1315 roku. Wówczas pisano o niej „Koblinitz”. Licząca ok. 4,7 tys. mieszkańców wieś właśnie staje się miastem. Sstarała się o to od dwóch lat.

Prawa miejskie przyznaje premier

Jak co roku po sylwestrze – znowu trzeba będzie zmodyfikować mapę administracyjną Polski. Bo to wtedy kilka miejscowości zamienia się w miasta. 

Decyduje o tym premier, biorąc pod uwagę złożone wnioski, spełnienie miejskich warunków. Często także brane są pod uwagę względy historyczne. 

Są miejscowości, które marzą o miejskiej nazwie, bo przed laty były takimi ośrodkami, ale z czasem straciły ten statut. Tak się często działo w okresie rozbiorów, kiedy car karał miasta za pomoc powstańcom styczniowym.

Lista nowych miast na mapie Polski

W 2025 roku przybędzie nam siedem miast. Jednym z nich jest wspomniana Kobylnica. Pozostałe to:

• Końskowola (woj. lubelskie),

• Kurów (woj. lubelskie),

• Wąwolnica (woj. lubelskie),

• Kazanów (woj. mazowieckie),

• Sobków (woj. świętokrzyskie),

• Zaniemyśl (woj. wielkopolskie).

31.12.2024 Niedziela.BE // źródło: News4Media // fot. Shutterstock, Inc.

(ed)

Jedne miasta rezygnują, inne nadal urządzają duże, plenerowe imprezy na koniec roku.

Jeszcze kilka lat temu było to powszechne. Małe, średnie, duże i wielkie miasta brały sobie za punkt honoru zorganizowanie plenerowych pożegnań starego roku. Zapraszały mieszkańców na place czy skwery, aby wspólnie bawić się w sylwestra. 

Potem jednak przyszła pandemia koronawirusa i takie imprezy zostały zakazane. Kiedy obostrzenia zniknęły, w wielu miastach sylwestry już nie wróciły. Władze zobaczyły, że można bez tego żyć i doszły do wniosku, że organizacja imprezy, rozstawienie sceny, wynajęcie ochrony i zapłacenie artystom to potężne koszty, których można uniknąć.

Sylwester przed telewizorem

Nadal jednak takie imprezy się odbywają. Najgłośniejsze to sylwestry telewizyjne. W tym roku TVP2 będzie nadawała z Chorzowa, Polsat z Torunia, a TV Republika z Chełma. Imprezy nie robi za to TVN. Stacja wyemituje za to koncert 29 grudnia.

Są jednak miasta, do których nie przyjadą ekipy telewizyjne, a i tak zapraszają mieszkańców na wspólne świętowanie. To np. Zakopane, w którym za rządów PiS TVP była tam co roku. W tym roku transmisji nie będzie, ale plenerowa zabawa się odbędzie.

Świętować natomiast nie będzie Warszawa. „Po raz ostatni Warszawa zorganizowała miejskiego sylwestra w 2019 roku. Wówczas mieszkańcy mogli się bawić na Placu Bankowym. Pod sceną, na której zagrały gwiazdy polskiej muzyki, zebrało się kilkadziesiąt tysięcy osób, które wspólnie przywitały Nowy Rok. Później organizacji miejskich imprez zaprzestano. 

Rok 2020 i 2021 przyniosły nam pandemię koronawirusa. W roku 2022 doszło do rosyjskiej inwazji na Ukrainę, co zapoczątkowało gospodarczy kryzys i konieczność oglądania każdej złotówki. Zresztą między innymi w 2022 roku warszawski ratusz oficjalnie poinformował, że powodem braku miejskiej imprezy jest brak pieniędzy na rozrywkę, bo są inne, ważniejsze wydatki” – przypomina Radio Kolor.

Gdzie można jeszcze się bawić?

Gdzie zatem można pójść na miejską imprezę? Np. w Gdańsku, gdzie odbędą się aż dwie takie atrakcje – w Jarze Wilanowskim i na molo w dzielnicy Brzeźno.

Z kolei w Poznaniu sylwester miejski odbędzie się na Placu Powszechnej Wystawy Krajowej na Międzynarodowych Targach Poznańskich.

Bawić się będzie można także w Zielonej Górze. „Na Miejskiego Sylwestra wybierzemy się na pl. Teatralny, wstęp wolny. Bawimy się od 22 do 2 w nocy. Wydarzenie jest zaplanowane na 1500 osób. Będzie miało charakter imprezy masowej, wstęp z alkoholem do głównej strefy pod sceną będzie zakazany. Teren imprezy będzie ogrodzony, a o bezpieczeństwo sylwestrowych gości zadba profesjonalna agencja ochrony” – zachęca miejscowy ośrodek kultury.

Będą świętowały także Kołobrzeg, Zamość, Otwock, Mielno, Suwałki...

Jednak wyraźnie widać, że ta moda przemija i np. Kraków wzorem stolicy nie ma zamiaru bawić się plenerowo.

31.12.2024 Niedziela.BE // źródło: News4Media/fot. Canva

(ed)

Powstanie wielkopolskie 1918–1919 było jednym z nielicznych polskich zrywów niepodległościowych, które zakończyły się sukcesem.

Wybuchło 27 grudnia 1918 roku w Poznaniu, w reakcji na napiętą sytuację polityczną po zakończeniu I wojny światowej oraz wizytę Ignacego Jana Paderewskiego, który wzbudził w mieszkańcach nadzieję na odzyskanie wolności. Powstanie było skierowane przeciwko niemieckim władzom okupacyjnym, które dążyły do utrzymania kontroli nad Wielkopolską, regionem o dużym znaczeniu gospodarczym i strategicznym. Było to wydarzenie spontaniczne, ale dobrze zorganizowane dzięki wcześniejszym przygotowaniom miejscowej społeczności.

Walki szybko objęły większą część Wielkopolski. Kluczową rolę odegrały lokalne struktury wojskowe i paramilitarne, w tym Straż Ludowa i oddziały powstańcze. Powstańcy, mimo początkowych trudności, wykazali się dobrą organizacją i determinacją. Dzięki wsparciu mieszkańców oraz wykorzystaniu doświadczenia byłych żołnierzy armii pruskiej, udało się opanować kluczowe miasta, takie jak Gniezno, Kalisz czy Leszno. Pomoc międzynarodowa i uznanie sprawy polskiej przez mocarstwa zachodnie, szczególnie Francję, również miały znaczenie dla powodzenia powstania.

Powstanie zakończyło się formalnie 16 lutego 1919 roku rozejmem w Trewirze, który potwierdził przynależność Wielkopolski do odradzającego się państwa polskiego. Sukces ten przyczynił się do wzmocnienia pozycji Polski w procesie kształtowania jej granic po I wojnie światowej. Powstanie wielkopolskie było nie tylko wyrazem patriotyzmu, ale także dowodem na zdolność Polaków do zorganizowanego działania w trudnych warunkach politycznych i militarnych. Stało się symbolem jedności i determinacji mieszkańców Wielkopolski w walce o wolność i niepodległość.

27.12.2024 Niedziela.BE // foto: Plaque commemorating the Greater Poland Uprising. Zielona Gora, Poland - June 1, 2021 // fot. Robson90, Polska / shutterstock.com

(qv)