Dotyczące koronawirusa treści, nie mające pokrycia w faktach, coraz częściej trafiają nawet do poważnych czasopism naukowych. Problemowi nierzetelnych publikacji o COVID-19 przyjrzała się międzynarodowa grupa badaczy skupiona w sieci USERN. Akcję zainicjował naukowiec z Poznania.

"Od kwietnia wykonałem recenzję 60 prac dla pism biomedycznych, z których większość (tych recenzji - PAP) nie powinna nigdy powstać, nie mówiąc o ich przesyłaniu do czasopism naukowych" - powiedział PAP dr hab. Piotr Rzymski Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu.

Naukowiec był pomysłodawcą i głównym autorem komentarza opublikowanego w piśmie "International Immunopharmacology", a dotyczącego zalewu czasopism naukowych publikacjami poświęconymi COVID-19. Współautorami jest siedemnaścioro badaczy z ośrodków naukowych z całego świata: USA, Belgii, Iranu, Wenezueli, RPA, Irlandii, Niemiec, zrzeszonych w sieci USERN - Universal Scientific Education and Research Network.

Naukowiec zauważa, że w ciągu zaledwie kilku miesięcy, do głównych pism medycznych zgłoszono wiele tysięcy artykułów, z których większość dotyczy COVID-19. Generalnie zgłaszanych jest dużo więcej publikacji, niż przed pandemią. Wiele periodyków przyjęło strategię szybkiego publikowania artykułów na ten temat. "Konsekwencją jest publikowanie artykułów wątpliwej jakości. Są już znane przypadki wycofywania ich nawet z bardzo znanych czasopism, bo okazały się nie mieć poparcia w rzeczywistości" - zauważa dr hab. Rzymski.

Badacz opowiada, że recenzenci artykułów mają czasem zaledwie dzień lub kilka dni na recenzję. A gdy redakcja nie znajduje chętnych do tak szybkiej pracy - szuka dalej i znajduje osoby, które w końcu podejmą się tego zadania.

"Tego typu praktyki są szkodliwe dla wszystkich - dla periodyków o ugruntowanej pozycji i dla reputacji świata naukowego. Mogą być też potencjalnie niebezpieczne dla życia ludzi" - zauważa naukowiec. Opowiada, że sam recenzował publikację, której autor w treści przekonywał, żeby zwalczać koronawirusa wielogodzinnym wpompowywaniem gorącego powietrza do płuc pacjenta. W innej recenzowanej publikacji autorzy przedstawiali nie mające poparcia w faktach doniesienia na temat sztucznego wytworzenia COVID-19 w laboratoriach.

Dr hab. Rzymski uważa, że w początkowej fazie epidemii "szybka ścieżka" publikowania na temat koronawirusa była uzasadniona. Ułatwiało to przepływ bardzo wówczas skąpych informacji o nowym wirusie, objawach klinicznych COVID-19, a także przyspieszało rozwój krytycznie ważnych badań i poszukiwania leków. Jednak teraz, gdy podstawowe informacje są już znane - należałoby powrócić do standardowego trybu publikowania badań. W jego ocenie nie wpłynie to na spowolnienie powstania szczepionki.

"Już teraz trwają badania kliniczne dziesięciu preparatów, a ponad sto znajduje się na wcześniejszych etapach testowania" - przypomina.

Co motywuje autorów do publikowania niezbyt wiarygodnych tekstów? Dr hab. Rzymski tłumaczy to egoistyczną chęcią przedstawicieli różnych dziedzin nauki (nie zawsze nawet biomedycznych) wykorzystania sytuacji dla poprawy swoich wskaźników bibliometrycznych i legitymowania się publikacją w prestiżowym piśmie.

"Te osoby liczą na to, że ich artykuł przejdzie przez rzadsze sito szybkiej recenzji" - dodaje. Publikacje naukowe i ich cytowalność przekłada się z kolei na wyższą pozycję naukowca i jego instytucji.

Naukowcy w swoim komentarzu apelują do czasopism naukowych, by te stawiały na jakość publikowanych artykułów, a nie ilość i szybkość ich publikacji. "Jeśli nieprawidłowości dostrzegamy w najbardziej prestiżowych wydawnictwach, to jak musi wyglądać sytuacja w tych o mniej ugruntowanej pozycji?" - zastanawia się dr hab. Rzymski.

05.07.2020 Niedziela.BE // źródło: PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski, naukawpolsce.pap.pl // fot. Shutterstock, Inc.

(kmb)

Tegoroczne astronomiczne lato rozpocznie się w sobotę 20 czerwca o godz. 23:44. Latem, na nocnym niebie miłośnicy astronomii mogą obserwować dobrze widoczne planety, przeloty Międzynarodowej Stacji Kosmicznej czy rój meteorów - Perseidów, zwanych spadającymi gwiazdami.    

Wraz z początkiem astronomicznego lata Słońce przejdzie przez punkt przesilenia letniego i wstąpi w znak Raka. Nasza dzienna gwiazda będzie w tym dniu górować w zenicie nad zwrotnikiem Raka.

20 czerwca to także najdłuższy dzień w tym roku. W Warszawie Słońce wzejdzie o godz. 4:14, a za horyzontem skryje się o 21:00, dzień potrwa 16 godzin, 46 minut i 38 sekund. Od tego momentu kolejne dni będą coraz krótsze, aż do momentu przesilenia zimowego.

Najcieplejsza pora roku to okazja do spojrzenia na nocne niebo i obserwacji zjawisk astronomicznych.

Ciekawym astronomicznym akcentem zakończy się jeszcze tegoroczna wiosna. 19 czerwca nastąpi zakrycie Wenus przez Księżyc. To zjawisko będzie jednak dość trudne do zaobserwowania, gdyż nastąpi w dzień, a na dodatek dość blisko Słońca. Również początek lata miłośników astronomii przywita innym rzadkim zjawiskiem - obrączkowym zaćmieniem Słońca 21 czerwca. Jednak i ono w Polsce będzie niestety praktycznie niewidoczne.

Gdy w letnie wieczory spojrzymy na niebo, naszą uwagę mogą przykuć trzy jasne gwiazdy tworzące wierzchołki trójkąta. Jest to tzw. Trójkąt Letni. W jego skład wchodzą Wega z gwiazdozbioru Lutni, Deneb z konstelacji Łabędzia i Altair z gwiazdozbioru Orła. Asteryzm ten (charakterystyczny układ gwiazd, ale niezaliczany do oficjalnych gwiazdozbiorów) będzie bardzo dobrze widoczny na letnim niebie przez kolejne miesiące.

Z planet przez prawie całe letnie noce widoczne będą Saturn i Jowisz, blisko siebie nad południowym horyzontem. Coraz lepsza będzie widoczność Marsa, jego blask osiągnie maksimum w połowie sierpnia. Z kolei Wenus będzie nas raczyć swoim blaskiem jako tzw. Gwiazda Poranna. Również nad ranem będzie można spróbować wypatrzeć Merkurego (w lipcu i do połowy sierpnia, później zacznie być widoczny wieczorem). Posiadacze teleskopów mogą z kolei spróbować dostrzec dodatkowo Urana i Neptuna.

W lipcu Księżyc będzie miał kilka ciekawych koniunkcji z planetami i gwiazdami, oznacza to, że będzie zbliżał się do jasnych obiektów na nocnym niebie. I tak 17 lipca nastąpi zbliżenie Księżyca do Wenus i jasnej gwiazdy Aldebaran. 12 lipca to koniunkcja z Marsem, która powtórzy się 8 sierpnia, a następnie 15 sierpnia naturalny satelita Ziemi zbliży się znowu do Wenus. Koniec sierpnia to z kolei koniunkcje z Jowiszem (28.08) i Saturnem (29.08).

Lato to też okres organizowania różnorodnych pikników astronomicznych, obozów pod gwiazdami i innych podobnych inicjatyw. Z uwagi na sytuację związaną z pandemią koronawirusa pewnie będzie ich tego lata mniej, przynajmniej na początku wakacji. Jeśli jednak sytuacja pozwoli, to zapewne w wielu miejscach kraju będą organizowane np. noce spadających gwiazd, szczególnie w okolicach maksimum roju meteorów o nazwie Perseidy, które nastąpi 12 sierpnia.

Na letnim niebie można będzie zobaczyć nie tylko obiekty naturalne, ale również sztuczne satelity. Duże zainteresowanie zbudzają satelity Starlink, których kolejne partie w ostatnim okresie są regularnie umieszczane na orbicie przez firmę SpaceX. Przelatują one jeden za drugim, co jest szczególnie dobrze widoczne niedługo po ich starcie, zanim zaczną się rozpraszać na orbicie.

Od 2 lipca zaczną być ponownie widoczne przeloty Międzynarodowej Stacji Kosmicznej (ISS). Początkowo nad ranem, a w drugiej części lipca już wieczorami. Następnie przez praktycznie cały sierpień nie będą widoczne, ale powrócą w ostatnich dniach tego miesiąca i będą widoczne przez cały wrzesień.

Dodatkowo 4 lipca Ziemia znajdzie się w aphelium, czyli punkcie orbity najdalej od Słońca. Orbita naszej planety zbyt mało odbiega jednak od kolistej, aby miało to istotny wpływ na ilość promieniowania otrzymywaną od Słońca. Pory roku też nie wynikają ze zmiany odległości Ziemi od Słońca, ale z nachylenia osi obrotu względem płaszczyzny orbity (w połączeniu z ruchem obiegowym wokół Słońca), przez co w różnych okresach roku półkula północna i południowa otrzymują większe nasłonecznienie.  

18.06.2020 Niedziela.BE // źródło: PAP - Nauka w Polsce naukawpolsce.pap.pl // fot. Shutterstock, Inc.

(KMB)

We wtorek 30 czerwca, w rocznicę katastrofy tunguskiej, obchodzimy Dzień Planetoid - ustanowiony przez ONZ z inicjatywy m.in. muzyka Briana Maya czy astronauty Apollo 9 Rusty’ego Schweickarta. Zagrażających Ziemi obiektów (tzw. NEO) o rozmiarach 40 m. i większych jest ok. 500 tysięcy.

Zagrażających Ziemi obiektów (tzw. Near Earth Objects, NEO) o rozmiarach 40 metrówi większych jest około 500 tysięcy - wynika z szacunków NASA, na które powołuje się Polska Agencja Kosmiczna POLSA w materiale przesłanym PAP. Wiele z tych obiektów trudno byłoby wykryć wcześniej, niż kilka dni przed zderzeniem lub bliskim przejściem w okolicy Ziemi. Ostatnim współcześnie zarejestrowanym przykładem takiego zagrożenia był 17-metrowy bolid, który wybuchł nad Czelabińskiem w Rosji 15 lutego 2013 roku. Energię tego zdarzenia szacuje się na 440 kiloton trotylu. Fala uderzeniowa zniszczyła szyby kilku tysięcy budynków. W wyniku zdarzenia rany odniosło ponad tysiąc osób, głównie z powodu szkła pochodzącego z rozbitych szyb - przypomina PAK.

"Na świecie podejmowane są wysiłki, by wykrywać, katalogować i charakteryzować NEO. W pracach biorą udział wiodące agencje kosmiczne i naukowcy z całego świata. Celem tych działań nie jest wyłącznie naukowa ciekawość ale także gromadzenie informacji niezbędnych do zapewnienia bezpieczeństwa. Ochrona przed NEO jest częścią szerszego zagadnienia bezpieczeństwa kosmicznego (ang. space safety). Polska Agencja Kosmiczna (POLSA) bierze udział w tych wysiłkach" - czytamy w komunikacie agencji.

POLSA poinformowała, że w marcu 2019 r. powołała Narodowe Centrum Operacyjne Świadomości Sytuacyjnej Przestrzeni Kosmicznej, które zajmuje się obserwacją obiektów na orbicie okołoziemskiej w celu m.in. detekcji śmieci kosmicznych zagrażających satelitom. Polska Agencja Kosmiczna pozyskała na ten cel łącznie ponad 7 mln euro ze środków europejskich jako członek Europejskiego Konsorcjum SST (Space Surveillance and Tracking) na lata 2019-2023. Wkrótce ma się podjąć także obserwacji NEO. Ma być to jeden z zaplanowanych kroków rozszerzających zakres działań i kompetencji Narodowego Centrum Operacyjnego.

O zagrożeniach związanych z obiektami przechodzącymi blisko Ziemi przypomina Dzień Planetoid, obchodzony 30 czerwca, w rocznicę katastrofy tunguskiej. Dzień ten zaproponowała już w 2014 grupa naukowców, astronautów, artystów i inżynierów wśród, wśród których byli m.in. Stephen Hawking i gitarzysta Queen Brian May (doktor astrofizyki i miłośnik kosmicznej stereofotografii).

Katastrofa tunguska miała miejsce w czerwcu 1908 r. Wówczas asteroida o rozmiarach około 40-60 metrów wleciała w atmosferę i wybuchła nad rzeką Podkamienna Tunguska (środkowa Syberia, Rosja) z energią równoważną 5-10 megatonom trotylu, niszcząc przy tym ponad 2000 kilometrów kwadratowych lasów. "Gdyby podobne wydarzenie miało miejsce współcześnie na terenach zaludnionych, spowodowałoby miliony ofiar" - czytamy w komunikacie PAK.

Dzień Planetoid ustanowiony w 2016 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ ma popularyzować problem zagrożenia ze strony asteroid i wysiłki wielu agencji na całym świecie, zmierzające do ochrony przed takimi wydarzeniami.

30.06.2020 Niedziela.BE // źródło: PAP - Nauka w Polsce www.naukawpolsce.pap.pl // fot. Shutterstock, Inc.

(kmb)

Szanowni Państwo,

uprzejmie informujemy, że osoby, które nie były zapisane na I. turę w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, a chciałyby się dopisać do listy wyborców na II. turę wyborów mogą to zrobić przez system eWybory.

Wyborcy, których wnioski zostały odrzucone przed I. turą głosowania, będą mieli możliwość złożenia nowego wniosku przez stronę publiczną eWybory.

Dotyczy to w szczególności wniosków złożonych przed 10 maja br., które zostały odrzucone z powodu braku zgłoszenia zamiaru głosowania korespondencyjnego, jak również w związku ze zmianą miejsca pobytu.

System eWybory dla osób, które chcą się dopisać do listy wyborczej na II. turę wyborów zostanie uruchomiony dziś o północy (29 czerwca br., godz. 00.00).  

Rejestracja na listę wyborczą w Królestwie Belgii, gdzie jest wyłącznie głosowanie korespondencyjne, będzie możliwa przez 24h do 29 czerwca br., godz. 23.59 (czas lokalny).

Zaświadczenia o prawie do głosowania na II. turę będą wydawane w Wydziale Konsularnym (Rue des Francs 28, 1040 Bruksela) od 29 czerwca br.

Głosowanie w II. turze wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej odbędzie się w niedzielę, 12 lipca 2020 r. w godz. 07.00-21.00.

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 08 czerwca 2020 r. (Dz. U. poz. 1014) dla obywateli polskich przebywających w Królestwie Belgii zostaną utworzone 3 obwody głosowania:

• Obwód głosowania nr. 13 -  Ambasada RP w Brukseli (Avenue de Gaulois 29, 1040 Bruksela)
  
  
• Obwód głosowania nr. 14 - Wydział Konsularny Ambasady RP w Brukseli (Rue des Francs 28, 1040 Bruksela)
  
  
• Obwód głosowania nr. 15 - Stałe Przedstawicielstwo RP przy UE  (Avenue de Cortenbergh 16, 1000 Bruksela)

Wybory w II. turze wyborów Prezydenta RP w Królestwie Belgii będą się odbywały wyłącznie w formie korespondencyjnej:

• Pakiety wyborcze będą wysłane drogą pocztową;
• Zwrot pakietu wyborczego może się odbyć drogą pocztową lub może być złożony do piątku, 10 lipca br. do godz. 00.00 w Wydziale Konsularnym Ambasady RP w Brukseli ( Rue des Francs 28, 1040 Bruksela)

w pozostałe dni w godzinach urzędowania (pn., wt., cz., w godz. 08.30-16.30, śr. w godz. 10.00- 18.00) bądź też w dniu wyborów, 12 lipca br. w siedzibie wybranej komisji wyborczej w godz. 07.00-21.00.

Zachęcamy do samodzielnego dopisywania się na II. turę wyborów Prezydenta RP do spisu wyborców poprzez korzystanie z

ELEKTRONICZNEGO  SYSTEMU  REJESTRACJI  WYBORCÓW EWYBORY:  https://ewybory.msz.gov.pl 

Wszystkie informacje dot. wyborów (uzupełniane na bieżąco) znajdą Państwo na stronie Ambasady RP w Brukseli:

https://www.gov.pl/web/belgia/wybory-2020

Z wyrazami szacunku,

Agnieszka Paciorek

Wicekonsul

Wydział Konsularny

Ambasada RP w Brukseli